Zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym

Ogłoszenie upadłości to rozwiązanie, które często dla przedsiębiorców wiąże się z zakończeniem działalności gospodarczej. Dlatego dopóki są szanse na uratowanie biznesu, należy z nich korzystać – przede wszystkim inicjując procedurę restrukturyzacyjną. Natomiast, gdy już dojdzie do ogłoszenia upadłości, ma to niezwykle istotne znaczenie również dla wierzycieli dłużnika. W pierwszej kolejności powinni oni pamiętać o zgłoszeniu swoich wierzytelności. Jak tego dokonać?

Jak zgłosić wierzytelność w postępowaniu upadłościowym?

Stosownie do art. 236 ust. 1 Prawa upadłościowego wierzyciel osobisty upadłego, który chce uczestniczyć w postępowaniu upadłościowym, jeżeli niezbędne jest ustalenie jego wierzytelności, powinien w terminie oznaczonym w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości zgłosić syndykowi swoją wierzytelność za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe. Poza tym uprawnienie do zgłoszenia wierzytelności przysługuje wierzycielowi ponadto, gdy jego wierzytelność była zabezpieczona hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym, hipoteką morską lub przez inny wpis w księdze wieczystej lub w rejestrze okrętowym. Jeżeli wierzyciel nie zgłosi tych wierzytelności, będą one umieszczone na liście wierzytelności z urzędu.

Podstawową kwestią, o której trzeba pamiętać ustalając jak zgłosić wierzytelność w postępowaniu upadłościowym jest to, że czynność tę należy dokonać za pomocą systemu teleinformatycznego, a więc poprzez Krajowy Rejestr Zadłużonych. Jedynie w wyjątkowych okolicznościach można przeprowadzić zgłoszenie w sposób tradycyjny. Wówczas jego treść zostanie wprowadzona do Krajowego Rejestru przez pracownika sądu.

Liczy się czas powstania wierzytelności

Badając potrzebę dokonania zgłoszenia wierzytelności trzeba przede wszystkim pamiętać, że nie ma potrzeby zgłaszania wierzytelności ze stosunku pracy. Podlegają one umieszczeniu na liście wierzytelności z urzędu, a więc niejako automatycznie – choć oczywiście zawsze warto upewnić się, że faktycznie tego rodzaju wierzytelność znalazła się na liście. Poza tym nie wolno zapominać, że spis dotyczy wierzytelności, które powstały przed dniem ogłoszenia upadłości. Natomiast wierzytelności w stosunku do masy upadłości – a więc powstałe już po ogłoszeniu upadłości – trzeba dochodzić na zasadach ogólnych, ale procedując sprawę przeciwko syndykowi.

Sam fakt niezgłoszenia wierzytelności nie prowadzi do jej wygaśnięcia. Jeżeli wierzyciel nie dokona zgłoszenia wierzytelności, która powinna być dochodzona w ramach postępowania upadłościowego, to wówczas można ją dochodzić na zasadach ogólnych. Jednak przeważnie także w tym przypadku należy zastanowić się, czy pozwanym powinien być upadły dłużnik, czy też syndyk masy upadłości. Przeważnie lepszym rozwiązaniem jest skierowanie pozwu pod drugi z tych adresów.

Aczkolwiek pogląd o dopuszczalności takiego powództwa jest kontrowersyjny i często jest odrzucany – zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie. Stąd wierzyciel, który nie zgłosił wierzytelności powinien być przygotowany na to, że będzie mógł pozwać dłużnika dopiero po zakończeniu jego postępowania upadłościowego, co z kolei – zwłaszcza w przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych posiadających tylko zdolność prawną – może być bardzo trudne, a na pewno mało efektywne. Dlatego najlepszym rozwiązaniem dla wierzyciela jest wzięcie udziału w postępowaniu upadłościowym, z czym wiąże się także udział w podziale funduszy masy upadłości, tj. kwot uzyskanych ze sprzedaży składników masy upadłości.