Wierzytelność sporna a restrukturyzacja

Spór o to, czy dana wierzytelność w ogóle istnieje, a jeżeli tak, to na jaką konkretnie kwotę opiewa nie jest niczym nadzwyczajnym. Dla wielu przedsiębiorców jest to wręcz codzienność. Jednak „sporność” wierzytelności ma duże znaczenie na gruncie restrukturyzacji przedsiębiorstwa – warunkuje zarówno samą możliwość objęcia danej wierzytelności procedurą restrukturyzacyjną, jak i wybór konkretnego postępowania. Czym więc jest wierzytelność sporna? Jakie ją restrukturyzować?

Na czym polega „sporność” wierzytelności?

Uczestnikami postępowania restrukturyzacyjnego – zgodnie z art. 65 ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego – są dłużnik, wierzyciel osobisty dłużnika, któremu przysługuje wierzytelność bezsporna; wierzyciel osobisty dłużnika, któremu przysługuje wierzytelność sporna i który uprawdopodobnił swoją wierzytelność oraz został dopuszczony do udziału w sprawie przez sędziego-komisarza. Tym samym nie ma wątpliwości, że wierzyciele, którym przysługuje wierzytelność sporna mogą brać udział w postępowaniu restrukturyzacyjnym – aczkolwiek dopiero wówczas, gdy przekonają sędziego-komisarza, iż istnieje duże prawdopodobieństwo, że tego rodzaju wierzytelność ma szansę zostać uznana za bezsporną.

Zarówno „bezsporność”, jak i „sporność” wierzytelności została zdefiniowana przez ustawodawcę. W Prawie restrukturyzacyjnym przez wierzyciela osobistego, któremu przysługuje wierzytelność bezsporna, rozumie się wierzyciela osobistego, który został wskazany przez dłużnika w spisie wierzycieli załączonym do wniosku restrukturyzacyjnego lub którego wierzytelność została stwierdzona tytułem egzekucyjnym lub który został umieszczony w spisie wierzytelności. Natomiast wierzytelności sporne to wierzytelności inne niż wierzytelności bezsporne, które zostały skonkretyzowane co do zakresu świadczenia dłużnika i podstawy faktycznej, w szczególności wierzytelność, co do której dłużnik został wezwany do spełnienia świadczenia, zawezwano dłużnika do próby ugodowej, wytoczono powództwo przeciwko dłużnikowi albo podniesiono zarzut potrącenia w sprawie wszczętej przez dłużnika, albo co do której toczy się postępowanie przed sądem polubownym. Co to wszystko oznacza?

Kiedy wierzytelność przestaje być sporna?

Przede wszystkim warto zauważyć, że „sporność” wierzytelności w dużej mierze zależy od samego dłużnika, który został objęty postępowaniem restrukturyzacyjnym. Może on po prostu zamieścić daną wierzytelność na liście wierzytelności, co – na potrzeby restrukturyzacji – pozbawia ją spornego charakteru. Jeżeli tego nie zrobi, inicjatywa pozostaje po stronie wierzyciela.

Najprostszym sposobem na zmianę charakteru wierzytelności ze spornej na bezsporną jest doprowadzenie do sytuacji, w której jej istnieje zostanie jednoznacznie stwierdzone w wyniku przeprowadzenia odpowiedniej procedury, np. sądowej. Jednak nawet wówczas, gdy dłużnikowi się to nie uda, to i tak – biorąc pod uwagę przytoczoną powyżej definicję wierzytelności spornej – musi on aktywnie dochodzić swoich praw, przynajmniej wzywając dłużnika do spełnienia ściśle wskazanego świadczenia. Bez tego będzie mu bardzo trudno uprawdopodobnić istnienie wierzytelności.

Jak uprawdopodobnić sporną wierzytelność?

Samo zaś uprawdopodobnienie, które jest niezbędne do tego, aby sędzia-komisarz dopuścić wierzyciela do udziału w sprawie restrukturyzacyjnej, nie jest tym samym co udowodnienie. Ma to niezwykle istotne znaczenie. Udowodnienie jakiegoś faktu oznacza wykazanie go w sposób bezsporny. Natomiast przy uprawdopodobnieniu taka pewność nie jest wymagana. Zupełnie wystarczające jest tu osiągnięcie odpowiednio wysokiego stopnia prawdopodobieństwa. W praktyce wystarczy, że wierzyciel przywoła dokumenty, które mogą świadczyć o istnieniu wierzytelności, np. rachunki, umowy, faktury VAT.

Tak, jak wspomniałem powyżej bardzo ważne jest tu zachowanie wierzyciela, który powinien podjąć kroki prawne zmierzające do odzyskania swoich należności. Skierowanie do dłużnika, przykładowo, wezwania do zapłaty, wydaje się tutaj absolutnym minimum.