UPR – wyłączenie prawa głosu nad układem

Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne – wyłączenie prawa głosu nad układem

Odformalizowanie uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego – a więc nowego typu postępowania o zatwierdzenie układu – nie oznacza, że w ogóle tego rodzaju sprawa została pozbawiona ograniczeń charakterystycznych dla Prawa restrukturyzacyjnego. Jak wiadomo w ustawie tej zawarto cały szereg regulacji mających na celu właściwe zabezpieczenie interesów dłużników i wierzycieli, a także bezpieczeństwa obrotu – słowem właściwe zbalansowanie, często sprzecznych, interesów uczestników restrukturyzacji. Jednym z charakterystycznych z tego typu „bezpieczników” jest wyłączenie możliwości głosowania nad układem tym wierzycielom, którzy posiadają określone związki z dłużnikiem. O jakich więc z takich ograniczeń należy pamiętać organizując głosowanie nad układem w uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym?

Głosowanie bez małżonków i rodziny

W pierwszym rzędzie należy pamiętać, że ustawodawca uniemożliwia głosowanie nad układem w uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym wierzycielom, którzy są krewnymi bądź powinowatymi dłużnika. Wyłączeni więc spod możliwości głosowania nad układem są małżonek dłużnika, jego krewni lub powinowaci w linii prostej, krewni lub powinowaci w linii bocznej do drugiego stopnia włącznie, przysposabiający dłużnika lub przez niego przysposobieni. Ani Prawo restrukturyzacyjne, ani „tarcza antykryzysowa” nie definiuje tych terminów, a więc ich wykładnia powinna następować zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. 

Warto przy tym zwrócić uwagę przede wszystkim na problematykę powinowactwa. Jest to stosunek prawny, jaki powstaje pomiędzy rodzinami współmałżonków, a stopnie powinowactwa oblicza się analogicznie do stopni pokrewieństwa. Mówiąc najprościej – powinowatymi w linii prostej będą teść i teściowa, natomiast drugi stopień linii bocznej dotyczy szwagrów. Ograniczenia w możliwości głosowania nad układem, ze względu na konflikt interesów, materializują się także wobec pozostających w stosunkach korporacyjnych. W praktyce to właśnie te relacje mają największe znaczenie w realiach spraw restrukturyzacyjnych – także (a może nawet przede wszystkim) tych uproszczonych.

Wspólnicy i spółki powiązane także nie mogą głosować

Jeżeli dłużnikiem jest spółka handlowa, spod głosowania nad układem wyłączona jest inna spółka handlowa powiązana z dłużnikiem oraz osoby powołane do jej reprezentacji oraz wierzyciel będący spółką oraz osoby powołane do jej reprezentowania w przypadku, gdy jest ona spółką dominującą lub zależną w stosunku do dłużnika. Podobne ograniczenia zachodzą także w przypadku bardziej rozbudowanych stosunków korporacyjnych. Głosować nad układem nie mogą więc także wierzyciele będący spółką kapitałową, której spółka dominująca również jest spółką dominująca dla dłużnika oraz osoby uprawnione do jej reprezentowania. Co istotne, jeżeli dłużnikiem jest spółka kapitałowa, prawo głosu nad układem nie przysługuje także osobie fizycznej reprezentującej ponad 25% kapitału zakładowego spółki. 

Podobnie, jak w przypadku, gdy chodzi o ograniczenia wynikające ze stosunków o charakterze „rodzinnym” dla oceny istniejących relacji pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem znaczenie ma Kodeks rodzinny i opiekuńczy, tak tu decydujące się przepisy Kodeksu spółek handlowych. Dlatego przy ocenie, czy konkretny wierzyciel może, czy też nie może głosować nad układem konieczność jest szeroka znajomość przepisów prawa, nie tylko składających się na zagadnienia restrukturyzacyjne. W przeciwnym razie łatwo o błąd, który może zaważyć nawet na ważności całego postępowania, a w konsekwencji doprowadzić do odmowy zatwierdzenia układu przez sąd. O takie błędy tym łatwiej, gdy weźmie się pod uwagę, że uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne powinno zostać przeprowadzone w ciągu kilku miesięcy, co determinuje sporą dynamikę podejmowanych czynności – zwłaszcza w zakresie przygotowania głosowania nad układem, na które przeważnie potrzeba najwięcej czasu.