Spółka jawna często wybierana jest przez przedsiębiorców jako forma prowadzenia działalności, gdyż jej utworzenie i prowadzenie nie wiąże się z licznymi formalnościami. Jeśli zaistnieją przesłanki do ogłoszenia upadłości, wspólnicy lub wierzyciele powinni złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości. Wyjaśniamy, jak przebiega postępowanie upadłościowe spółki jawnej.

W jakiej sytuacji firma kwalifikuje się do ogłoszenia upadłości spółki jawnej

Podstawy do uznania upadłości każdego rodzaju spółki określa ustawa Prawo upadłościowe i naprawcze z 28 lutego 2003 roku. Artykuł 10. Ustawy przewiduje, że upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny.

Niewypłacalność rozumiemy dwojako. Po pierwsze, jest nią sytuacja, w której dłużnik nie realizuje wymaganych zobowiązań pieniężnych, a więc nie reguluje faktur i rachunków, których termin płatności już upłynął.

Za niewypłacalny można uznać także podmiot, który wprawdzie na bieżąco reguluje płatności, ale jego zobowiązania przekraczają wartość posiadanego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.

Dlaczego prawo przewiduje możliwość ogłoszenia upadłości spółki, która ma środki na bieżącą działalność i realizuje płatności w terminie?

Ma to służyć uniknięciu sytuacji, w których spółka z czasem straci możliwość terminowego płacenia, gdyż zaciągnięte zobowiązania okażą się zbyt duże w stosunku do majątku. Przepisy dają wierzycielom możliwość podjęcia działania z wyprzedzeniem, zanim potencjalny dłużnik przestanie realizować wymagane płatności.

Postępowanie upadłościowe spółki jawnej może dotyczyć również wspólników, gdyż odpowiadają oni za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem.

Ustawodawca wprowadził pewne zasady, którymi wierzyciele mają kierować się, gdy podejrzewają, że pomimo terminowej realizacji zobowiązań spółka jawna jest zagrożona niewypłacalnością, a w związku z tym, że jej zobowiązania pieniężne przewyższają wartość majątku:

do majątku spółki nie wlicza się składników niewchodzących w skład masy upadłości, a do zobowiązań nie wlicza się zobowiązań przyszłych, w tym zobowiązań pod warunkiem zawieszającym oraz zobowiązań wobec wspólnika albo akcjonariusza z tytułu pożyczki lub innej czynności prawnej o podobnych skutkach;
domniemywa się, że zobowiązania pieniężne dłużnika przekraczają wartość jego majątku, jeżeli zgodnie z bilansem jego zobowiązania, z wyłączeniem rezerw na zobowiązania oraz zobowiązań wobec jednostek powiązanych, przekraczają wartość jego aktywów, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.

Kto może wystąpić o ogłoszenie upadłości spółki jawnej

Ogłoszenie upadłości spółki jawnej poprzedza złożenie wniosku przez uprawniony podmiot. Wniosek o upadłość może złożyć:

sama spółka;
wierzyciele;
każda osoba uprawniona do reprezentowania spółki;
likwidator spółki jawnej.

W praktyce wniosek o ogłoszenie upadłości spółki jawnej najczęściej składany jest przez jej wspólników. Złożenie wniosku, gdy zaistnieją pierwsze okoliczności wskazujące na niewypłacalność, jest korzystne z ich punktu widzenia, gdyż może zminimalizować ich odpowiedzialność za długi. Spółka jawna jest spółką osobową, a te charakteryzuje osobista majątkowa odpowiedzialność wspólników.

Na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości mają oni 30 dni od momentu wystąpienia podstawy do ogłoszenia upadłości. Nie należy więc z tym zwlekać w nadziei, że sytuacja się odwróci.

We wniosku, który odpowiada wszystkim wymogom pisma procesowego, należy wykazać, że zachodzą okoliczności wskazujące na niewypłacalność.

Jak przebiega ogłoszenie upadłości spółki jawnej

Postępowanie upadłościowe spółki jawnej przebiega w taki sam sposób jak postępowania upadłościowe innych podmiotów. Majątek spółki staje się masą upadłościową i przechodzi pod zarząd syndyka. Syndyk zajmuje się spieniężeniem majątku, by z uzyskanej w ten sposób gotówki zaspokoić wierzycieli, w tym kontrahentów, oraz uregulować zobowiązania względem organów podatkowych lub ubezpieczeń społecznych, jeśli takie wystąpiły.

Egzekucja majątku wspólników

Za zobowiązania spółki jawnej odpowiadają także jej wspólnicy. Ich odpowiedzialność ma charakter osobisty i nieograniczony, co oznacza, że wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki z całego majątku osobistego.

Warto tu przytoczyć zbieg dwóch przepisów: art. 31 Kodeksu spółek handlowych i art. 778 Kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna.

Wierzyciel może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero w wypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

Jakie konsekwencje przynosi ogłoszenie upadłości spółki jawnej

Z chwilą wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości spółki jawnej, jej majątek staje się masą upadłości i ma na celu zaspokojenie wierzycieli. W skład masy upadłości wchodzi majątek spółki, który do niej należał w chwili ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez nią w toku postępowania upadłościowego, przy czym możliwe są wyłączenia z masy upadłości.

Wspólnicy spółki tracą prawo zarządzania nią i możliwość korzystania z mienia wchodzącego w skład masy upadłości. Wszystkie czynności dotyczące masy upadłości podejmuje syndyk.

Warto nadmienić w tym miejscu, że upadłość spółki jawnej nie prowadzi automatycznie do upadłości wspólnika. Działa to natomiast w drugą stronę: ogłoszenie upadłości wspólnika powoduje rozwiązanie spółki. Aby zapobiec takiemu scenariuszowi, pozostali wspólnicy muszą zawrzeć umowę przewidującą dalsze istnienie spółki.

Podsumowanie

Żaden przedsiębiorca nie zakłada, że jego spółka zakończy działalność poprzez ogłoszenie upadłości. Sytuacja na rynku bywa jednak nieprzewidywalna, a warunki prowadzenia działalności potrafią zmienić się z tygodnia na tydzień, o czym dobitnie przekonaliśmy się z chwilą wybuchu pandemii i dwa lata później, gdy Rosja zaatakowała Ukrainę. W obliczu tych wydarzeń wielu przedsiębiorców z różnych branż doświadczyło problemów i w wielu przypadkach nie dało się uniknąć ogłoszenia upadłości.

Gdy zachodzą przesłanki ogłoszenia upadłości, wspólnicy spółki jawnej nie powinni negować tego faktu, tym bardziej że za długi spółki odpowiadają własnym majątkiem, więc w ich własnym interesie jest jak najszybsze podjęcie skutecznych działań. W takiej sytuacji należy jak najszybciej zgłosić się do prawnika, który wskaże dalszy kierunek działań. Postępowanie jest skomplikowane i osobom niezaznajomionym z jego specyfiką trudno będzie uniknąć błędów, które mogą dużo kosztować.

Kancelaria Kwiatkowski&Wspólnicy ma doświadczenie w prowadzeniu spraw o upadłość przedsiębiorców. Przygotujemy skuteczną strategię postępowania upadłościowego, opracujemy wniosek o ogłoszenie upadłości oraz będziemy reprezentować firmę w relacjach z wierzycielami i z innymi podmiotami zaangażowanymi w postępowanie, oraz w postępowaniu sądowym.

Zobacz więcej z kategorii: dla przedsiębiorców