W życiu pewne są jedynie śmierć i podatki – powiedzenie to bardzo dobrze oddaje charakter obowiązków ciążących na każdym obywatelu wobec państwa. Po prostu konieczność regulowania – szeroko pojętych – zobowiązań podatkowych jest dziś wręcz oczywistością, a jednocześnie aparat państwa posiada cały szereg skutecznych narzędzi do wyegzekwowania prawidłowości wypełniania tego rodzaju obowiązków oraz wyegzekwowania ewentualnych zaległości.

Powinni o tym pamiętać przede wszystkim członkowie zarządów spółek, którzy mogą ponieść osobistą odpowiedzialność za zaległości podatkowe prowadzonej przez nich korporacji, a więc – mówiąc inaczej – po prostu zostać zobowiązanymi do pokrycia tych zaległości z własnego majątku. W jaki sposób uwolnić się od tej odpowiedzialności? Niestety, w czasie pandemii koronawirusa bardzo trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie.

COVID złagodził zasady?

Członek zarządu spółki kapitałowej może ponieść osobistą odpowiedzialność za zaległości podatkowe spółki po spełnieniu dwojakiego rodzaju przesłanek – o charakterze pozytywnym oraz negatywnym. W pierwszym zakresie zawsze należy zbadać, z jakim skutkiem przebiegała egzekucja z majątku spółki. Jeżeli okazała się ona w całości bądź w części bezskuteczna – z czym mamy do czynienia przede wszystkim wówczas, gdy fiskusowi nie udało się odzyskać znacznej części swoich należności – możliwe jest przejście do określenia, czy w danych okolicznościach nie zachodzi negatywna przesłanka egzekucji przedmiotowych zaległości z osobistego majątku członka zarządu. Jest nią zgłoszenie – we właściwym czasie – wniosku o ogłoszenie upadłości spółki lub otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego.

Warto w tym kontekście pamiętać, że zasady te uległy pewnym zmianom w związku z wprowadzeniem przepisów „tarczy antykryzysowej”. Zgodnie z nimi w przypadku, gdy podstawa do ogłoszenia upadłości dłużnika powstała w okresie obowiązywania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego ogłoszonego z powodu COVID, a jednocześnie stan niewypłacalności powstał w wyniki trwającej pandemii – termin do złożenia przedmiotowego wniosku nie biegnie. Jednak ustawodawca reguły te bezpośrednio odniósł jedynie do przepisów Prawa upadłościowego, stąd pytanie, czy stosuje się je także na gruncie podatkowym?

Liczy się Prawo upadłościowe

Niestety, skoro ustawodawca nie rozwiązał wprost tej wątpliwości, zawsze w realiach konkretnej sprawy będą istniały argumenty „za” i „przeciw” stosowaniu przepisów „tarczy antykryzysowej” w realiach konkretnej sprawy. Na pewno na korzyść członków zarządu można powołać szereg argumentów wynikających z orzecznictwa sądów administracyjnych – a w tym Naczelnego Sądu Administracyjnego – w którym podnosi się, że przepisy Prawa upadłościowego w zakresie określania „właściwego” terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości stosuje się także w stosunku do wynikających z Ordynacji podatkowej zasad odpowiedzialności członków zarządu za osobiste zobowiązania spółki.

Idąc takim tokiem rozumowania, można dojść do przekonania, że skoro wskazane powyżej zasady wynikające z przepisów „tarczy antykryzysowej” stosuje się do Prawa upadłościowego, obowiązują one także w stosunku do Ordynacji podatkowej. A więc tym samym, powołując się na te przepisy, członkowie zarządów spółek kapitałowych mogą uwolnić się od osobistej odpowiedzialności za długi spółki.

Jednak – co należy podkreślić – wykładania ta, choć oparta na solidnych podstawach, jest jedynie jedną z możliwych. Stąd trudno udzielać członkom zarządu uniwersalnych, pasujących do każdego przypadku rad, dotyczących tego, czy w okolicznościach w jakich znalazła się spółka należy, czy też nie należy składać wniosku o ogłoszenie upadłości (ewentualnie o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego).

Dlatego zawsze trzeba przeprowadzić solidną analizą, zarówno prawną, jak i faktyczną – odnoszącą się do kwestii ekonomicznych i realnych perspektyw na wyjście z zadłużenia. Bez tego podjęcie właściwej decyzji wydaje się mało prawdopodobne, co z kolei – jak wiadomo – naraża członków zarządów spółek na daleko idące konsekwencje.

Zobacz więcej z kategorii: dla przedsiębiorców