Sposoby restrukturyzacji zadłużenia

Samo rozpoczęcie postępowania restrukturyzacyjnego nie oznacza jeszcze sukcesu w wyjściu z trudnej sytuacji ekonomicznej. Najważniejsze jest wypracowanie odpowiednich metod restrukturyzacji. W tej dziedzinie stronom postępowania może pomóc zarówno Prawo restrukturyzacyjne, jak i własna kreatywność.

Ustawowy katalog sposobów restrukturyzacji zadłużenia

Przede wszystkim ustawodawca nie wprowadził do Prawa restrukturyzacyjnego zamkniętego katalogu sposobów restrukturyzacji zobowiązań dłużnika. Ustawa wskazuje na ich pięć przykładowych sposobów:

– odroczenie terminu wykonania;

– rozłożenie spłaty na raty;

– zmniejszenie wysokości;

– konwersję wierzytelności na udziały lub akcje;

– zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność.

Skoro ustawodawca właśnie tego typu możliwości wskazał, jako przykłady metod restrukturyzacyjnych warto zatrzymać się nad nimi nieco dłużej.

Co do odroczenia terminu wykonania zobowiązań warto pamiętać, że ustawodawca w żaden sposób nie ograniczył możliwego terminu ograniczenia, a więc zależy on przede wszystkim od woli samych wierzycieli. W tym kontekście z pewnością duże znaczenie będzie miała postawa dłużnika. Przeważnie im bardziej on sam wykazuje inicjatywę w wyjściu ze swojej trudniej sytuacji tym bardziej wierzyciele bywają „łaskawi”. Datę tę należy określić precyzyjnie, a liczy się ją co do zasady od chwili uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu.

Oczywiście daty te powinny być realne do wykonania – warunek ten dotyczy także drugiej z możliwości restrukturyzacyjnych, a więc rozłożenia spłaty na raty. W przypadku spłaty ratalnej dobrze jest uwzględnić typ prowadzonej przez dłużnika działalności gospodarczej. W pewnych dziedzinach zysk przedsiębiorstwa może zależeć od takich czynników, jak np. pora roku. Wtedy warto tak ustalić sposób rozłożenia rat, aby ich spłaty przypadały w możliwie najlepszym dla przedsiębiorstwa czasie. Oczywiście znacząco zwiększy to szanse na uzyskanie należności.

Z praktycznego punktu widzenia dłużnikowi najtrudniej jest uzyskać redukcję wysokości zobowiązań. Oczywistym jest, że w interesie każdego wierzyciela leży maksymalnie pełne odzyskanie swoich praw. Najczęściej spotykanym zjawiskiem jest umorzenie przez wierzycieli niektórych zobowiązań ubocznych dłużnika, np. kar umownych, czy odsetek, jednak stosunkowo często udaje nam się również przekonać wierzycieli do częściowej redukcji kwoty głównej zobowiązania. Warto pamiętać, że obok zmniejszenia wysokości zobowiązania możliwe jest jego całkowite umorzenie.

Z punktu widzenia wierzycieli dużo ciekawszą może być propozycja konwersji wierzytelności na udziały. Zabieg ten pozwała na uzyskanie realnego wpływu wierzyciela na prowadzenie działalności dłużnika i udział w zyskach przez niego wypracowywanych. Stąd też ma on skutki długofalowe, nie ogranicza się do jednorazowej spłaty zobowiązania, ale otwiera przed wierzycielem nowe możliwości biznesowe. Oczywiście tego typu konwersja obwarowana jest warunkami przewidzianymi w Kodeksie spółek handlowych, gdyż przeważnie wymaga podwyższenia kapitału zakładowego. Z tego względu tego typu restrukturyzacja będzie możliwa tylko w przypadku prowadzenia przez dłużnika działalności w formie prawnej dającej prawo dokonywania takich typu operacji, np. spółce akcyjnej, czy z ograniczoną odpowiedzialnością. Jednak w tym kontekście warto pamiętać o możliwości przekształcenia spółki osobowej w kapitałową połączonej z konwersją wierzytelności na udziały lub akcje.

Ostatnią z propozycji restrukturyzacyjnych proponowanych przez ustawodawcę jest zmiana, zamiana lub uchylenie prawa zabezpieczającego wierzytelność. W praktyce możliwość zastosowania tego typu sposobów restrukturyzacji są bardzo szerokie, obejmują modyfikację wszelkich dopuszczalnych prawem zabezpieczeń zarówno osobowych, jak i rzeczowych. Tak, jak już podkreśliłem Prawo restrukturyzacyjne zawiera jedynie przykładowy katalog sposobów poprawy sytuacji dłużnika. Inne zależą przede wszystkim od kreatywności samych stron postępowania – oczywiście w granicach dopuszczalnych przepisami prawa.

Inne możliwości restrukturyzacji zadłużenia

Dlatego też faktycznie możliwości te nie są nieograniczone. Na niektóre z nich wskazuje sam ustawodawca proponując takie, jak zaspokojenie z zysku restrukturyzowanego przedsiębiorstwa; układ likwidacyjny, czy przejęcie części majątku przez wierzycieli. Możliwe jest także zmodyfikowanie w układzie zasad wykonywania zobowiązań, np. inne rozłożenie rat, czy zmniejszenie wymagań co do produktu, jaki miał zostać dostarczony.

Wszystko zależy od pomysłowości stron i znajomości przez nie przepisów prawa – gdyż bez tego łatwo narazić się na jego przekroczenie, które może powodować poważne skutki. Oczywiście zarówno dłużnik, jak i wierzyciele mogą konsultować się w sprawie propozycji układowych ze specjalistami – co z pewnością zwiększa szanse na 26. Fachowiec w tej dziedzinie posiada nie tylko odpowiednią wiedzę, ale także doświadczenie pozwalające optymalnie dobrać metody wyjścia z trudnej sytuacji ekonomicznej.