Spis wierzytelności – przypadki nietypowe

Spis wierzytelności – jako jeden z ważniejszych dokumentów przygotowywanych w ramach sprawy restrukturyzacyjnej – obejmuje wierzytelności osobiste w stosunku do dłużnika powstałe przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. Jednocześnie, co ma nieraz kolosalne znaczenie z punktu widzenia biegu sprawy, umieszczenie wierzytelności w spisie określa sumę, z którą wierzyciel uczestniczy w postępowaniu. Oczywiście te ogólne zasady zawsze należy „rozbić” na szereg bardziej szczegółowych, odnoszących się do mniej typowych zjawisk prawnych – a zwłaszcza tych wierzytelności, które trudno jednoznacznie „wycenić”, określając ich wartość. Na co więc należy zwrócić szczególną uwagę?

Wierzytelność niepieniężna i odsetki od wierzytelności

Jednym z podstawowych problemów, z którym często spotykają się sporządzający spis wierzytelności jest prawidłowe umieszczenie w nim wierzytelności niepieniężnej. Zgodnie z Prawem restrukturyzacyjnym zapisuje się ją w spisie według jej wartości z dnia poprzedzającego dzień otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. To z kolei wymaga przede wszystkim przeprowadzenia stosownej wyceny. Należy ją rozpocząć od precyzyjnego zapoznania się z treścią łączącej strony umowy. Niejednokrotnie w jej zapisach strony wprost wskazują na wartość świadczenia, które jednocześnie może wyznaczyć wysokość wierzytelności. Jeżeli w ten sposób nie uda się jej ustalić, opracowujący spis może posiłkować się opinią biegłego bądź rzeczoznawcy.
Drugi z częściej spotykanych problemów ogniskuje się wokół ulokowania w spisie wierzytelności odsetek. Ustawodawca w Prawie restrukturyzacyjnym zdecydował, że jeżeli w dniu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego wierzytelność bez zastrzeżenia odsetek nie stała się jeszcze wymagalna, w spisie wierzytelności umieszcza się wierzytelność pomniejszoną o odsetki ustawowe, nie wyższe jednak niż 6% rocznie, za czas od dnia otwarcia postępowania do dnia wymagalności, najdłużej jednak za dwa lata. Poza tym odsetki od wierzytelności pieniężnej umieszcza się w spisie wierzytelności w kwocie naliczonej do dnia poprzedzającego dzień otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego włącznie.

Przypadki innych wierzytelności

W podobny sposób traktuje się niewymagalne wierzytelności ze stosunków prawnych o charakterze ciągłym oraz wynikające z kredytu i pożyczki. Umieszcza się je w spisie wierzytelności pomniejszając ich wysokość o odsetki ustawowe, jednak nie wyższe, niż 6% rocznie. Odsetki te oblicza się za czas od dnia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego do dnia wymagalności każdego przyszłego świadczenia – maksymalnie jednak za dwa lata. Zasadę tę stosuje się także do rat leasingu, aczkolwiek pod warunkiem, że jego przedmiot stanowi środek trwały w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz od osób prawnych. 

Z praktycznego punktu widzenia – ze względu na fakt, że tego typu sytuacje zdarzają się coraz częściej – warto pamiętać w jaki sposób zapisuje się w spisie wierzytelności uprawnienia wyrażone w walucie obcej. W takich przypadkach – bez względu na termin wymagalności wierzytelności – umieszcza się ją w spisie po przeliczeniu na walutę polską. Jednak nadzorca lub zarządca przygotowujący spis nie mogą dokonać tego przeliczenia po dowolnym kursie, ale mają obowiązek zastosować średni kurs walut obcych obowiązujący w Narodowym Banku Polskim z dnia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. Dopiero, gdy w tym dniu takiego kursu nie ogłoszono, można zastosować średnią cenę rynkową z tego dnia.