Specyfika restrukturyzacji podmiotu emitującego obligacje

Polski ustawodawca zdążył nas przyzwyczaić do tworzenia regulacji pełnych wyjątków. Nie inaczej jest z Prawem restrukturyzacyjnym, które przewiduje szereg odmienności w przypadku prowadzenia restrukturyzacji niektórych przedsiębiorców – wśród nich są podmioty emitujące obligacje. W obecnym stanie prawnym – w przeciwieństwie do rozwiązań przyjętych przez Prawo upadłościowe i naprawcze – odrębne postępowanie restrukturyzacyjne dotyczy co do zasady wszystkich emitentów obligacji. Główne odmienności tego postępowania dotyczą reprezentacji wierzycieli oraz sposobu głosowania przez nich.

Specyfika postępowania restrukturyzacyjnego wobec emitentów obligacji

Przede wszystkim należy pamiętać, że w stosunku do emitenta obligacji nie prowadzi się postępowania o zatwierdzenie układu. Wynika to z faktu, że – o czym będzie mowa szerzej poniżej – wszyscy obligatariusze przeważnie są reprezentowani przez jednego kuratora, a więc nie ma możliwości indywidualnego negocjowania postanowień układu.

Wyjątkiem od tej zasady jest układ częściowy – jednak może on dotyczyć jedynie tych wierzytelności, które nie pochodzą z tytułu emisji obligacji, a więc tego typu wierzyciele nie są reprezentowani przez kuratora. Przedsiębiorcy emitujący obligacje powinni pamiętać, że istnieje możliwość nie stosowania regulacji dotyczących restrukturyzacji emitentów. Warunkiem „wyłączenia się” z specjalnego reżimu Prawa restrukturyzacyjnego jest wyemitowanie obligacji przychodowych, w których treści emitent ograniczy swoją odpowiedzialność do kwoty przychodów lub wartości majątku przedsięwzięcia.

Warto pamiętać, że emisja tego typu obligacji pociąga za sobą także inne, istotne skutki – środki przeznaczone na zaspokojenie praw obligatariuszy nie wchodzą do masy układowej lub sanacyjnej, a roszczenia obligatariuszy nie są objęte układem.

Udział obligatariuszy w restrukturyzacji

W postępowaniu restrukturyzacyjnym przedsiębiorcy emitującego obligacje interesy obligatariuszy reprezentuje kurator ustanowiony przez sąd. Zgodnie z ustawą funkcję tę może pełnić także bank, z którym dłużnik zawarł umowę o reprezentowanie obligatariuszy wobec emitenta. Ustawodawca wyszedł z założenia, że interesy obligatariuszy zostaną najlepiej zabezpieczone, gdy będą oni reprezentowani przez jeden podmiot.

Kurator sprawuje także funkcje nadzorcze nad dłużnikiem, stąd też dłużnik, nadzorca sądowy albo zarządca mają obowiązek udzielać kuratorowi wszelkich potrzebnych w tym zakresie informacji. Ponadto przysługuje mu prawo przeglądania ksiąg i dokumentów dłużnika, a także wzięcia udziału w głosowaniach podczas zgromadzenia wierzycieli – jednak tylko w sprawach mogących mieć wpływ na prawa obligatariuszy.

Podstawowe założenie reprezentacji obligatariuszy przez jeden podmiot nie stoi na przeszkodzie osobistej aktywności każdego z nich. Jednak obligatariusz, aby mógł samodzielnie działać w postępowaniu musi zostać do niego dopuszczony przez sędziego-komisarza. Sędzia ten ma także prawo pozwolić obligatariuszowi na wyznaczenie swojego pełnomocnika. Jednak warunkiem wydania takich decyzji przez sędziego-komisarza jest wykazanie przez zainteresowanych, że przysługują im prawa z obligacji.

Zasady głosowania

Zgodnie z Prawem restrukturyzacyjnym w sytuacji zawierania układu kurator głosuje sumą wierzytelności obligatariuszy objętych układem. Jednak  przysługuje mu jeden głos od każdej sumy, która wynika z podziału sumy innych wierzytelności uprawniających do głosowania przez liczbę wierzycieli, którzy reprezentują te wierzytelności. Stąd też, aby określić ile głosów przysługuje kuratorowi podczas głosowania nad układem przede wszystkim trzeba obliczyć średnią wysokość wierzytelności innych niż te wynikające z emisji obligacji. Następnie należy podzielić sumę wierzytelności obligatariuszy przez otrzymaną średnią.

Jeszcze bardziej skomplikowany jest sposób liczenia głosów w przypadku osobistego (ewentualnie przez pełnomocnika) głosowania przez obligatariuszy. Wtedy siłę głosów kuratora pomniejsza się o wartość wierzytelności głosujących obligatariuszy, a liczbę przysługujących kuratorowi głosów – o liczbę głosujących obligatariuszy. Wartość wierzytelności ustala się na podstawie ich spisu sporządzonego przez nadzorcę sądowego albo zarządcę.