Skład rady wierzycieli – jak się go ustala?

Rada wierzycieli może zostać powołana w określonych postępowaniach restrukturyzacyjnych w celu ochrony praw wszystkich uprawnionych wobec dłużnika. Tym samym rada ma za zadanie reprezentować interesy wszystkich wierzycieli, a nie tylko niektórych czy ich określonych grup. W tym kontekście nie bez znaczenia pozostają zasady ustalania składu rady wierzycieli. W końcu od tego, kto w niej zasiada, mogą zależeć standardy pracy przedmiotowego organu postępowania restrukturyzacyjnego, a tym samym jego wpływ na bieg całej sprawy. W jaki więc sposób dobiera się członków rady wierzycieli?

Właściwa reprezentacja wierzycieli

Zgodnie z Prawem restrukturyzacyjnym – co do zasady – rada wierzycieli składa się z pięciu członków oraz dwóch zastępców. Jeżeli jednak w całym postępowaniu restrukturyzacyjnym występuje mniej, niż siedmiu wierzycieli w radzie może zasiadać jedynie trzech członków. Warto przy tym wspomnieć, że zastępca członka rady wierzycieli przejmuje jego obowiązki wówczas, gdy nie może on ich wypełniać. Poza tym członków rady zawsze powołuje się spośród wierzycieli biorących udział w postępowaniu.

Z tego względu niedopuszczalne jest ustanowienie członkiem rady wierzycieli osoby niebiorącej udziału w postępowaniu, np. eksperta biegłego w danej sprawie. Oczywiście w radzie mają prawo zasiadać także osoby prawne oraz jednostki organizacyjne posiadające jedynie zdolność prawną. Wówczas działają one przez swoje organy, a więc w praktyce osoby fizyczne piastujące tego rodzaju funkcje, przykładowo członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Powoływanie i odwoływanie członków rady wierzycieli

Kształtowanie składu rady wierzycieli – czyli powoływanie i odwoływanie jej członków – pozostaje uprawnieniem sędziego-komisarza. Zasadniczo wykonuje on swoje kompetencje w tym zakresie w sposób swobodny, mianując członków według własnego uznania. Przy czym ustawodawca wskazał w tym zakresie na pewne ograniczenia. W pierwszym rzędzie należy zauważyć, że określona grupa wierzycieli może wnioskować o powołanie do rady konkretnego podmiotu. W każdym razie członkowie rady wierzycieli powołują swojego przewodniczącego, który jest odpowiedzialny przede wszystkim za zwoływanie jej posiedzeń oraz bieżące kierowanie pracami rady.

Prawo restrukturyzacyjne stanowi, że członek rady wierzycieli może zostać ustanowiony na wniosek wierzycieli (lub wierzyciela) posiadających łącznie co najmniej piątą część sumy wierzytelności. Jednak sędzia-komisarz ma prawo do odmowy powołania tak wybranego członka rady. Uprawnienie to aktualizuje się wówczas, gdy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że wskazany wierzyciel nie będzie należycie pełnił swoich obowiązków. Przy czym na postanowienie oddalające wniosek o ustanowienie członka rady wierzycieli przysługuje zażalenie. Składa się je do sądu restrukturyzacyjnego i powinno ono spełniać wszystkie warunki właściwe dla pisma procesowego. W składzie sędziowskim rozpatrującym przedmiotowe zażalenie nie może zasiadać sędzia-komisarz.

Innego rodzaju prawo przysługuje wierzycielom posiadającym co najmniej dwie piąte sumy wierzytelności. Mogą oni wskazać po jednym kandydacie na każdą piątą część posiadanych wierzytelności. Jednak w każdym z poprzednio wskazanych przypadków wierzyciel lub wierzyciele, których wnioski nie zostały uwzględnione, nie mogą złożyć wniosku o powołanie kolejnych członków rady wierzycieli, chyba że członek powołany poprzednio na ich wniosek został odwołany.

Odwołanie członka rady wierzycieli – które również pozostaje w kompetencji sędziego-komisarza – może nastąpić przede wszystkim w związku z niewywiązywaniem się lub nieprawidłowym wywiązywaniem się przez niego z powierzonych obowiązków. Może tu chodzić np. o nieusprawiedliwioną nieobecność na posiedzeniach rady. Wnioskować o takie odwołanie może zarówno sam członek rady, jak i wierzyciele posiadający odpowiednią większość sumy wierzytelności. Także w tym przypadku wchodzi w grę co najmniej piąta część tejże sumy.