Rozpoczęcie postępowania o zatwierdzeniu układu – problemy praktyczne

Prawo restrukturyzacyjne posiada konkretne procedury działania. Na mocy ustawy z dnia 15 maja 2015 roku wyróżnione zostały cztery postępowania, do których należą: 1. Postępowanie o zatwierdzenie układu. 2. Przyspieszone postępowanie układowe. 3. Postępowanie układowe. 4. Postępowanie sanacyjne. Te cztery procedury określają metodę procedowania mogącą być zastosowaną wobec przedsiębiorcy-dłużnika. Nowo wprowadzone prawo daje możliwość wyboru najbardziej optymalnego sposobu mającego na celu restrukturyzację przedsiębiorstwa. Ten cel przyświeca każdemu z czterech trybów restrukturyzacyjnych.

Rozpoczęcie postępowania o zatwierdzenie układu

Restrukturyzacja firmy pozwala uniknąć ogłoszenia upadłości dłużnika. Jednym z rozwiązań jakie może zastosować przedsiębiorca, to zawarcie układu z wierzycielami w ramach postępowania o zatwierdzenie układu. Postępowanie o zatwierdzenie układu jest metodą bardzo odformalizowaną, wykorzystującą narzędzia sądowe w sposób minimalny. Rola sądu jest sprowadzona wyłącznie do zweryfikowania przyjętego układu.

Sąd sprawdza jedynie, czy układ jest zgodny z obowiązującym prawem oraz zabezpiecza wierzycieli głosujących przeciwko przyjętemu układowi. Procedura ta może być wykorzystana przez przedsiębiorcę, który wypełnia swoje finansowe zobowiązania, jednakże prognozując w bliskiej przyszłości niemożność zaspokajania wierzycieli, musi zawrzeć z nimi układ. Wdrożenie tej procedury ma jednak swoje ograniczenia.

Jest ono możliwe tylko wtedy, kiedy suma wierzytelności spornych nie przekracza 15% ogólnej sumy długów. Chcąc zawrzeć układ dłużnik (poprzez doradcę restrukturyzacyjnego z którym zawarł umowę) zobowiązuje się do zebrania wszystkich głosów wierzycieli. Samodzielność w zbieraniu głosów daje dłużnikowi spore możliwości w dążeniu do porozumienia pomiędzy przedsiębiorstwem a kredytodawcami. Do zawarcia układu może jednak dojść tylko wtedy, kiedy opowie się za nim większość kwalifikowana (2/3) uprawnionych do głosowania wierzycieli.

Rozpoczynając postępowanie restrukturyzacyjne kluczowym działaniem jest zaangażowanie w proces doradcy restrukturyzacyjnego. Wybór podmiotu zależny jest od dłużnika. Doradca restrukturyzacyjny przygotowuje profesjonalny plan restrukturyzacji długów, wspiera prowadzone z wierzycielami negocjacje oraz nadzoruje układ, jednakże nie ograniczania praw dłużnika w zarządzaniu majątkiem (tak jak w przypadku pozostałych trzech procedur restrukturyzacyjnych).

Proponowane przez dłużnika propozycje układowe mogą składać się z kilku opcji. Co istotne, warianty te mają prawo się wykluczać, jednakże muszą one zawierać konkretny plan restrukturyzacyjny, na który składają się działania restrukturyzacyjne zobowiązań dłużnika wobec wierzycieli, tj. odroczenie czy rozłożenie spłaty na raty, zmniejszenie jej wysokości, ewentualne możliwości zamiany wierzytelności na akcje lub udziały.

Przedstawiona propozycja staje się podstawą do głosowania za lub przeciw układowi, w postaci oświadczeń, na specjalnych, określonych w ustawie, kartach do głosowania. Postępowanie o zatwierdzenie układu umożliwia sprawną reformę firmy. Całościowy proces może zająć zaledwie kilka tygodni. W tym celu konieczne jest zaangażowanie profesjonalnego i zaufanego doradcy, doskonale znającego prawo restrukturyzacyjne, który zapewni pełne wsparcie w prowadzonych procedurach.

Czym jest dzień układowy?

Postępowanie o zatwierdzenie układu rozpoczyna się od ścisłej kooperacji z doradcą restrukturyzacyjnym. Przedstawia on, zarówno wierzycielom proponowane warunki układu, które będą obowiązywały na tak zwany dzień układowy. Data dnia układowego wyznaczana jest przez dłużnika oraz nadzorcę.

Dzień układowy musi być wyznaczony nie wcześniej niż trzy miesiące przed dniem złożenia wniosku o zatwierdzenie układu oraz nie później niż jeden dzień przez tym działaniem. Skutki układu oraz uprawnienia wierzycieli określane są według stanu przypadającego na dzień układowy, natomiast tych wierzytelności, które powstaną po dacie wyznaczonej na dzień układowy, układ nie obejmuje.

Jak widać jest tu zatem duży stopień swobody w ustalaniu dnia układowego, ale co najważniejsze jest to termin przewidywalny (odmiennie jak w przypadku dnia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego przez sąd), co ma swoje znaczące konsekwencje praktyczne.

Czym jest dzień otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego?

Dzień otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego to dzień, w którym wydane jest postanowienie o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego, postępowania układowego lub postępowania sanacyjnego. Natomiast w postępowaniu o zatwierdzenie układu nie jest wydawane postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego, a wszystkie sprawy dotyczące układu są ustalane pomiędzy dłużnikiem a wierzycielami, przy czym to dłużnik (jak wskazałem wyżej) wyznacza dzień układowy.

Wdrażając proces postępowania o zatwierdzenie układu, dzień układowy spełnia rolę graniczną dla rozróżnienia wierzytelności wchodzących, bądź nie, do restrukturyzacji tak samo jak dzień otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego.

Natura problemu i propozycja rozwiązania

Analogiczność dnia układowego oraz dnia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego w postępowaniu o zatwierdzenie układu rodzi pewien problem. Przede wszystkim powstaje pytanie, czy skutki wynikające z dnia układowego są tego samego typu, co w przypadku dnia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego w przypadku pozostałych procedur? Problem powstaje przy interpretacji zapisów prawa restrukturyzacyjnego.

Rdzeniem tych komplikacji jest termin. Jeżeli wierzytelność powstaje po dniu układowym to dany układ jej nie obejmuje. Cóż zatem uczynić z wierzycielami, których wierzytelności powstały w dniu układowym? W mojej ocenie należy przyjąć interpretację spójną do tej wynikającej z przepisów dotyczących spisu wierzytelności, tj. układ obejmuje tylko wierzytelności powstałe przed dniem układowym (przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego).

Dosłowne odczytywanie przepisu wyklucza bowiem wierzytelność powstałą w dniu otwarcia. Wiele zdarzeń ma miejsce w dniu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, zatem i ten dzień powinien być brany pod uwagę, przy czym wierzytelności powstałe w tym dniu nie wchodzą do układu. Nowe procedury jak widać często powodują trudności z ich zastosowaniem.