Każda restrukturyzacja stanowi ściśle określoną procedurę, której poziom skomplikowania – obok okoliczności o charakterze faktycznym – zależy od wybranego typu postępowania. W każdym razie sprawa restrukturyzacyjna zawsze toczy się pod nadzorem sędziego-komisarza, a więc organu sądowego oraz nadzorcy, czyli organu pozasądowego. W zależności od szczegółowych regulacji odnoszących się do poszczególnych spraw restrukturyzacyjnych nadzorcą będzie nadzorca układu, nadzorca sądowy albo zarządca. Mówiąc najprościej, ich podstawowym zadaniem jest czuwanie nad prawidłowym przebiegiem procedury i podejmowanie czynności kluczowych z punktu widzenia biegu sprawy. Na czym więc polega rola nadzorcy w ramach sprawy restrukturyzacyjnej?

Podobieństwa i różnice

Pełna odpowiedź na postawione powyżej pytanie byłaby możliwa właściwie dopiero po przeanalizowaniu całości regulacji Prawa restrukturyzacyjnego odnoszących się do nadzorcy układu, nadzorcy sądowego albo zarządcy. Jednak wspólną cechą każdego z tych organów jest ograniczenie dłużnika – wraz z ich powołaniem – w prawie zarządu majątkiem. Jednocześnie – na podstawie przepisów Prawa restrukturyzacyjnego – można zauważyć pewną prawidłowość: wraz z ustanowieniem zarządcy dłużnik właściwie zupełnie traci prawo do zarządu swoim majątkiem (a przynajmniej w zakresie spraw przekraczających zakres zwykłego zarządu). Natomiast po powołaniu nadzorcy sądowego uprawnienie to podlega istotnym ograniczeniom, co nie wyłącza zupełnie decyzyjności dłużnika. Wówczas jednak najczęściej ma on prawo jedynie do bieżącego zarządzania swoim przedsiębiorstwem.
Istotną różnicą dotyczącą tych organów jest także sposób ich powoływania. Nadzorcę układu – co jest bardzo dobrze widoczne w uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym – ustanawia sam dłużnik, zawierając z nim stosowną umowę. Natomiast nadzorcę sądowego oraz zarządcę powołuje sąd restrukturyzacyjny. Oczywiście w każdym z tych przypadków omawiana tu funkcja może zostać objęta jedynie przez podmioty posiadające odpowiednie kwalifikacje, wśród których najważniejszą jest licencja doradcy restrukturyzacyjnego.

Dbanie o interes każdej ze stron

Jeżeli nadzorca – w każdym ze wskazanych powyżej przypadków – jest organem postępowania restrukturyzacyjnego, to jego rolą nie może być dbanie o interesy poszczególnych uczestników sprawy. Ani dłużnik, ani wierzyciele nie mogą widzieć w nim swojego obrońcy. Zadaniem nadzorcy jest przede wszystkim bieżące nadzorowanie, a raczej prowadzenie procedury. Poza tym nadzorca ma tak wykonywać swoje zadania, aby możliwym stało się osiągnięcie celów restrukturyzacji – w tym przede wszystkim oddłużenie przedsiębiorcy oraz umożliwienie mu dalszego prowadzenia działalności gospodarczej.

Aczkolwiek – co warte podkreślenia – ustawodawca pozostawił dłużnikowi i wierzycielom możliwość wpływu na to, kto będzie pełnił funkcję nadzorcy sądowego albo zarządcy. Zgodnie z Prawem restrukturyzacyjnym sąd w postanowieniu o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego lub postępowania układowego powołuje do pełnienia funkcji nadzorcy sądowego osobę wskazaną przez dłużnika. Warunkiem skorzystania z tej możliwości jest złożenie stosownego wniosku przez dłużnika oraz poparcie go przez wierzyciela lub wierzycieli mających łącznie więcej, niż 30% sumy wierzytelności. Należy pamiętać, że zasada ta nie ma charakteru absolutnego. Sąd ma prawo – z uzasadnionych przyczyn – odmówić powołania wskazanej osoby, zwłaszcza wówczas, gdy jest oczywiste, że nie daje ona rękojmi należytego wykonywania obowiązków. Analogiczne rozwiązania stosuje się do powołania zarządcy w postępowaniu sanacyjnym.

Bez względu na to, kto w danym postępowaniu obejmie funkcje nadzorcy bądź zarządcy, z punktu widzenia powodzenia restrukturyzacji, kluczowe może okazać się profesjonalne pełnienie powierzonej funkcji. W przeciwnym razie prawdopodobnym staje się, że postępowanie restrukturyzacyjne napotka na trudności, które mogą przesądzić o jego niepowodzeniu.

Zobacz więcej z kategorii: dla przedsiębiorców