Przyspieszone postępowanie układowe a zgłoszenie wierzytelności

Często w mojej praktyce doradcy restrukturyzacyjnego pojawia się pytanie o zgłoszenie wierzytelności w toku przyspieszonego postępowania układowego.

Pytanie to zadawane jest oczywiście przez wierzycieli, którzy chcą zagwarantować uwzględnienie własnej wierzytelności w toku postępowania a pamiętają o takim obowiązku z postępowań upadłościowych, w których brali udział.

Wiele osób pyta wręcz kiedy zgłosić wierzytelność w przyspieszonym postępowaniu układowym, nie dopuszczając w ogóle myśli, że w przyspieszonym postępowaniu układowym zgłoszenie wierzytelności może nie występować.

A jak jest?

W przyspieszonym postępowaniu układowym zgłoszenie wierzytelności nie występuje

W toku postępowania upadłościowego, każdy z wierzycieli powinien rzeczywiście zgłosić swoją wierzytelność. Wierzyciel, który nie zgłosi swojej wierzytelności, nie uczestniczy co do zasady w postępowaniu.

Inaczej jest jednak w postępowaniu restrukturyzacyjnym.

W toku przyspieszonego postępowania układowego wierzyciele nie dokonują zgłoszenia swoich wierzytelności. W konsekwencji przyspieszone postępowanie układowe zgłoszenie wierzytelności (jako instytucji) nie ma.

Nadzorca sądowy po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego musi jedynie poinformować wierzycieli o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego wobec dłużnika. Przy czym podkreślenia wymaga fakt, że przepis mówi wyraźnie o poinformowaniu „wierzycieli”.

Co za tym idzie to do oceny nadzorcy sądowego należy kto jest a kto nie jest wierzycielem. Z zasady będą to wszelkie wierzytelności bezsporne uznawane przez dłużnika.

Drugą kategorią są wierzytelności sporne, czyli takie które zostały zgłoszone, ale których nie uznaje dłużnik.

Istotna z punktu widzenia wierzycieli jest kategoria wierzytelności spornych

Co to oznacza w praktyce? Kiedy mamy do czynienia z wierzytelnością sporną?

Zgodnie z poglądami doktryny wierzytelności sporne, w rozumieniu ustawy prawo restrukturyzacyjne, to takie, których nie uznaje dłużnik a jednocześnie kumulatywnie spełniają dwa wymogi. Po pierwsze zostały skonkretyzowane co do zakresu świadczenia dłużnika i podstawy faktycznej. Po drugie takie, co do których dłużnik został wezwany do spełnienia świadczenia.

Ustawodawca wskazuje bliżej, co rozumie przez wezwanie dłużnika do spełnienia świadczenia. Chodzi tu np. o: zawezwanie dłużnika do próby ugodowej, wytoczenie powództwa przeciwko dłużnikowi, podniesienie zarzutu potrącenia, wszczęcie postępowania przed sądem polubownym. Należy przyjąć, że kryterium temu odpowiada także zwyczajne wezwanie do zapłaty.

Spis wierzytelności ustalany jest przez nadzorcę sądowego, którym może być wyłącznie doradca restrukturyzacyjny.

Nadzorca sądowy ma obowiązek sporządzić spis wierzytelności na podstawie ksiąg rachunkowych, innych dokumentów dłużnika, wpisów w księgach wieczystych oraz rejestrach.

Dłużnik z kolei w kontekście każdej stwierdzonej przez nadzorcę sądowego wierzytelności składa oświadczenie o uznaniu lub odmowie uznania wierzytelności.

Spis wierzytelności w toku przyspieszonego postępowania układowego jest niezaskarżalny przez wierzyciela a jedynie przez samego dłużnika.

Dłużnik może bowiem zgłosić zastrzeżenia co do umieszczenia wierzytelności w spisie wierzytelności. Taka wierzytelność, co do której zastrzeżenia zgłosił dłużnik staje się wierzytelnością sporną. Powoduje to znaczący problem dla dłużnika, gdyż przekroczenie progu 15% wierzytelności spornych powoduje konieczność umorzenia postępowania.

W uzasadnieniu do projektu ustawy czytamy, że celem takiego rozwiązania jest dążenie do skrócenia postępowania układowego.

Zdaniem autorów projektu ustawy nie narusza to praw wierzycieli, gdyż przyspieszone postępowania układowe może być prowadzone jedynie wówczas gdy suma spornych wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania.

Jak nie zgłoszenie wierzytelności to co?

Podsumowując w toku przyspieszonym postępowaniu układowym nie ma instytucji zgłoszenia wierzytelności znanej prawu upadłościowemu.

Co do zasady prawidłowość spisu wierzytelności opiera się o sumienność i dokładność doradcy restrukturyzacyjnego ustanowionego nadzorcą sądowym w toku danego postępowania.

Jak zatem można inaczej „zgłosić” wierzytelność?

Jeżeli jesteś wierzycielem i częściowo Twój dłużnik uznał Twoją wierzytelności a doradca restrukturyzacyjny umieścił Cię w spisie wierzytelności sytuacja jest prosta. Powinieneś zostać zawiadomiony o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego. Jeżeli nie, to zgodnie z ustawą powinieneś weryfikować Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości w zakresie informacji o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego swoich dłużników. Jak wiadomo CRRiU nie jest jeszcze uruchomiony, więc informacje w tym zakresie publikowane są w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Kluczowa po pierwsze będzie zatem wiedza o otwarciu postępowania przez Twojego dłużnika.

Skoro już wiesz, że otwarto przyspieszone postępowanie układowe Twojego dłużnika ustal kto jest nadzorcą sądowym. Powinieneś go jak najszybciej poinformować o wysokości swojej wierzytelności. Wierzytelność, która nie została uznana przez dłużnika, powinieneś uprawdopodobnić poprzez przesłanie co najmniej wezwania do zapłaty ze wskazaniem zakresu świadczenia dłużnika i podstawy faktycznej.

W takiej sytuacji nadzorca sądowy nie będzie miał wyjścia, będzie musiał uwzględnić Twoją wierzytelność a ewentualne zastrzeżenia dłużnika spowodują jedynie, że wierzytelność stanie się wierzytelnością sporną.

Co w sytuacji gdy nadzorca sądowy uzna że wierzytelność jednak nie istnieje?

Nadal można wezwać dłużnika do zapłaty, ewentualnie dochodzić wierzytelności na drodze postępowania sądowego. Otwarcie przyspieszonego postępowania układowego nie wyłącza bowiem możliwości dochodzenia wierzytelności przez wierzyciela w postępowaniu sądowym, administracyjnym, sądowo-administracyjnym i przed sądami polubownymi.