Co to jest przygotowana likwidacja?

Wraz z wejściem w życie ustawy prawo restrukturyzacyjnie dokonano innych znaczących zmian w prawie upadłościowym, które znacząco zmieniają możliwości przedsiębiorstw niewypłacalnych. Jednym z takich nowych rozwiązań jest przygotowana likwidacja (tzw. pre pack). Na czym to polega?

Przygotowana likwidacja to rozwiązanie znane w krajach zachodnich i dość często stosowane w nawet spektakularnych sytuacjach (m.in. Lehman Brothers, czy General Motors). Rozwiązanie to polega na znalezieniu dla upadającego przedsiębiorstwa nabywcy zainteresowanego przejęciem przedsiębiorstwa (lub jego części) ze skutkiem nabycia egzekucyjnego (krótko mówiąc bez ponoszenia odpowiedzialności za długi).

Kiedy i dla kogo?

Pojawia się oczywiście pytanie kiedy takie rozwiązanie będzie miało zastosowanie i kto będzie nim zainteresowany skoro dzisiaj prawo przewiduje tak dużo elastycznych rozwiązań w ramach prawa restrukturyzacyjnego? Oczywiście przykładów można mnożyć, najczęściej wskazuje się jednak na sytuację w której pomimo nawet głębokiej upadłości przedsiębiorstwo nadal funkcjonuje i zatrudnia pracowników a inna firma zainteresowana jest nabyciem tegoż przedsiębiorstwa lub jego części przy stosunkowo łatwej i szybkiej możliwości ich połączenia lub przynajmniej znalezieniu korzyści skali. Dla kogo będzie to rozwiązanie? W mojej ocenie rozwiązanie to będzie miało dość szerokie zastosowanie praktyczne, nawet do przedsiębiorstw, co do których istniałaby potencjalna szansa restrukturyzacji. Jak zawsze mówię, żeby upaść też trzeba mieć pieniądze, a niestety różnie z tym bywa. Tak samo, żeby się zrestrukturyzować, też trzeba mieć pieniądze, których firmy najczęściej nie mają. Oczywiście istnieje możliwość pozyskiwania funduszy zewnętrznych, ale często ze względu na ograniczony czas jest to zbyt ryzykowne rozwiązanie. Praktycznie również często przedsiębiorcy są już zmęczeni prowadzeniem firmy, bądź zajęci są już innymi biznesami i ich celem jest „pozbycie się problemu”. Wtedy moim zdaniem zastosowanie będzie miał właśnie pre pack.

Zalety przygotowanej likwidacji.

Podstawową zaletą pre packu (przygotowanej likwidacji) jest fakt, że nabycie następuje ze skutkiem nabycia egzekucyjnego, czyli bez jakiejkolwiek odpowiedzialności za długi nabywanego przedsiębiorstwa. Takie rozwiązanie ustawodawcze powoduje, że będzie to bardzo atrakcyjne rozwiązanie dla przedsiębiorstw w dobrej kondycji to zdobywania nowych obszarów rynku. Nie będzie ono bowiem aż tak kosztowne (m.in. konieczność przeprowadzenia due dilligence) i ryzykowne jak normalne nabywanie udziałów czy akcji w spółkach konkurencyjnych. Takie rozwiązanie z pewnością ułatwi proces sprzedaży przedsiębiorstwa i zachęci potencjalnych nabywców.

Rozwiązanie zwane pre pack, ma te zaletę, że utrzymuje „przy życiu” istniejące zasoby przedsiębiorstwa, w tym przede wszystkim miejsca pracy. Ma to ogromne znaczenie społeczne i będzie to w mojej ocenie często istotny element decydujący o wyborze tego wariantu postępowania z upadającym przedsiębiorstwem, w szczególności gdy w grę wchodzić będzie znaczący pracodawca na danym obszarze.

Z drugiej strony rozwiązanie to powoduje, że nawet przedsiębiorstwo, które nie ma środków na prowadzenie postępowania  upadłościowego, może zostać w części uratowane a przedsiębiorca dość szybko i bez problemowo może pozbyć się swojego problemu. Oczywiście upadająca firma musi przedstawiać jakąś wartość, ale zazwyczaj jednak znajduje się jakieś wartościowe aktywa (np. zawarte kontrakty ze stałym miesięcznym wpływem, czy zasoby ludzkie).

W założeniu postępowanie to ma być szybkie i ograniczać koszty postępowania upadłościowego. Wydaje się, że zapisy ustawy dają taką szansę i miejmy nadzieję, że w praktyce również sądy będą przygotowaną likwidację rozpatrywać przychylnie i szybko. Nie jest to bowiem tylko i wyłącznie „zaleta” tego postępowania, ale szybkość działania będzie w ogóle czynnikiem decydującym o samej faktycznej możliwości przeprowadzenia tego typu sprzedaży likwidacyjnej przedsiębiorstwa w toku postępowania upadłościowego.

Zagrożenia pre packu.

Środowisko prawnicze (w szczególności sędziowie) wskazują na zagrożenia płynące z przygotowanej likwidacji, które powinny być dla praktyków prawa upadłościowego pewną wskazówką w zakresie sporządzania i uzasadniania wniosków o pre pack. Przede wszystkim mówi się o ryzyku celowej upadłości, która zmierza tylko i wyłącznie do „wyczyszczenia” przedsiębiorstwa z długów i zakupienia firmy „na słupa”. Oczywiście takie ryzyko istnieje i jest dość realne.

Ponadto kolejnym elementem jest ryzyko związane z nierzetelną wyceną przedsiębiorstwa, która ma zmierzać do pokrzywdzenia wierzycieli. Można sobie wyobrazić na przykład, że upadający przedsiębiorca „dogaduje się” z nabywcą, przygotowują zaniżoną wycenę a część ceny płacona jest bezpośrednio na rachunek przedsiębiorcy. Takie rozwiązanie oczywiście jest nielegalne i podlega pod przepisy prawa karnego, nie ulega jednak wątpliwości, że ryzyko takich działań jest spore.

Ustawodawca przewidział takie ryzyko, dlatego wprowadził określone zabezpieczenia. Przede wszystkim przygotowana likwidacja wymaga zgody sądu upadłościowego (zatwierdzenia warunków sprzedaży) po drugie sprzedaż następuje po wycenie przez biegłego sądowego (o samej procedurze przygotowanej likwidacji w odrębnym wpisie na blogu). Dodatkowo postanowienie sądu w przedmiocie przygotowanej likwidacji jest zaskarżalne a ponadto może zostać uchylone lub zmienione na skutek wniosku syndyka w toku postępowania upadłościowego (jeżeli ujawniono nowe okoliczności, które wpływają na wartość przedsiębiorstwa).

Podsumowanie

Podsumowując należy wskazać, że przygotowana likwidacja jest nowym ciekawym rozwiązaniem, które pozwala w założeniu na sytuację win-win, a nawet win-win-win. Wskazać bowiem należy, że powinno być to rozwiązanie korzystne dla wszystkich zainteresowanych. Przedsiębiorca rozwiązuje problem niewypłacalnego przedsiębiorstwa. Nabywca kupuje najatrakcyjniejszą cześć przedsiębiorstwa bez odpowiedzialności za jego długi. Wierzyciele zostają zaspokojeni szybciej i w większym stopniu (odpadają koszty prowadzenia postępowania upadłościowego) niż w przypadku likwidacji.

Konkludując przygotowana likwidacja:

• pozwala uratować przedsiębiorstwo (lub jego część)
• pozwala utrzymać miejsca pracy
• daje szanse na nabycie przedsiębiorstwa bez odpowiedzialności za zobowiązania
• jest rozwiązaniem nawet dla firm w głębokiej niewypłacalności bez znacznych środków finansowych
• jest procedurą szybką
• ogranicza koszty postępowania upadłościowego
• ma swoje ryzyka (pozorność, zaniżona wycena przedsiębiorstwa)
• wymaga zgody sądu upadłościowego (zatwierdzenia warunków sprzedaży)
• podlega uchyleniu lub zmianie na wniosek syndyka w toku postępowania upadłościowego jeżeli po wydaniu postanowienia zmieniły się lub zostały ujawnione okoliczności mające wpływ na wartość składnika majątkowego.