Postępowanie restrukturyzacyjne, ile trwa i jak wygląda jego przebieg?

Wprowadzenie w życie z dniem 1 stycznia 2016 roku nowelizacji ustawy Prawo restrukturyzacyjne dało przedsiębiorcom możliwość skutecznej walki o utrzymanie firmy, która wpadła w przejściowe problemy finansowe. Zamiast ogłaszać upadłość i likwidować firmę, można teraz skorzystać z jednej spośród kilku dostępnych opcji dokonania restrukturyzacji przedsiębiorstwa. Jeśli proces restrukturyzacji zostanie przeprowadzony prawidłowo i na odpowiednim etapie niewypłacalności, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, iż nie będzie konieczności likwidowania zakładu pracy. Jest to sytuacja korzystna zarówno dla samej firmy i jej pracowników, jak też dla rynku – szczególnie w dłuższej perspektywie czasowej.

Rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych

Ustawodawca w znowelizowanych regulacjach prawnych przewidział cztery podstawowe rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych. Zostały one pomyślane w taki sposób, aby przedsiębiorcy mogli optymalnie dobrać tryb restrukturyzacji do typu prowadzonej działalności niezależnie od tego, w jak dużych kłopotach finansowych znajduje się firma w chwili rozpoczęcia działań restrukturyzacyjnych. Skutecznie zwiększa to szansę na odzyskanie płynności finansowej przez przedsiębiorstwo. Zgodnie z aktualnymi regulacjami prawnymi postępowanie restrukturyzacyjne może przyjąć jeden z poniższych trybów:

• postępowanie o zatwierdzenie układu – najprostszy z dostępnych trybów, w którym postępowanie zwykle jest przeprowadzane przy udziale zatrudnionego przez restrukturyzowaną firmę doradcy restrukturyzacyjnego, odpowiadającego za sporządzenie wymaganej dokumentacji i za przedłożenie jej we właściwym sądzie;
• przyspieszone postępowanie układowe – doradcę restrukturyzacyjnego w tym trybie postępowania powołuje sąd. Jeśli dłużnik posiada wierzytelności objęte układem, ich egzekucja zostaje zawieszona;
• postępowanie układowe – w tym trybie konieczne jest sporządzenie oraz zatwierdzenie spisu wierzycieli, dzięki czemu restrukturyzowana firma może starać się zawrzeć układ z wierzycielami;
• postępowanie sanacyjne – działania sanacyjne mogą zostać podjęte dopiero po przygotowaniu oraz zatwierdzeniu spisu wierzytelności. Tryb sanacyjny pozwala uchronić przedsiębiorstwo przed egzekucją komorniczą przy podjęciu czynności faktycznych i prawnych, dzięki którym zadłużonej firmie ma zostać przywrócona zdolność do wykonywania zobowiązań.

Przebieg postępowania

Przebieg procesu restrukturyzacyjnego różni się nieco w zależności od przyjętego trybu postępowania. W przypadku postępowania o zatwierdzenie układu dłużnik najpierw zawiera umowę z wybranym przez siebie nadzorcą sądowym, po czym z jego pomocą sporządza propozycje układowe. Zebranie głosów wierzycieli uprawnionych do głosowania nad układem pozostaje w gestii dłużnika. W przypadku przyjęcia układu w wyniku głosowania zostaje on potwierdzony przez nadzorcę, po czym sąd rozpoznaje wniosek o zatwierdzenie układu. Postępowanie kończy się w chwili wydania przez sąd postanowienia o:

• umorzeniu postępowania,
• odrzuceniu wniosku o zatwierdzenie układu,
• odmowie zatwierdzenia układu,
• uprawomocnieniu się postanowienia o zatwierdzeniu układu.

Przyspieszone postępowanie układowe zakłada maksymalne skrócenie procesu restrukturyzacji. Po otwarciu postępowania nadzorca sądowy sporządza spis wierzytelności, a następnie na jego podstawie wypracowuje układ z wierzycielami – głosują oni nad nim podczas zgromadzenia wierzycieli. Ten rodzaj postępowania kończy się także postanowieniem sądu, jednak możliwe są tylko dwa rezultaty:

• zatwierdzenie układu,
• umorzenie postępowania.

Postępowanie układowe może zostać wszczęte tylko wtedy, gdy dłużnik uprawdopodobni swoją zdolność do bieżącego zaspokajania kosztów prowadzonego postępowania restrukturyzacyjnego, jak również zobowiązań powstałych już po jego otwarciu. Zawarcie układu w tym trybie jest możliwe po przygotowaniu oraz zatwierdzeniu spisu wierzytelności. Postępowanie układowe kończy sąd wydając postanowienie o:

• zatwierdzeniu układu,
• odmowie zatwierdzenia układu,
• umorzeniu postępowania.

W przypadku postępowania sanacyjnego dłużnik również ma obowiązek uprawdopodobnienia przed sądem zdolności do zaspokajania kosztów prowadzonego postępowania restrukturyzacyjnego i zobowiązań powstałych po jego otwarciu. Istotną różnicą jest fakt utraty przez dłużnika zarządu nad swym majątkiem z chwilą otwarcia postępowania sanacyjnego. Postępowanie w tym trybie kończy się uprawomocnieniem postanowienia sądu o:

• zatwierdzeniu układu,
• odmowie zatwierdzenia układu,
• umorzeniu postępowania.

Ile trwa postępowanie?

Z uwagi na rosnącą popularność postępowań restrukturyzacyjnych i zwiększoną ich liczbę w porównaniu do lat poprzednich czas od otwarcia postępowania do chwili jego umorzenia może wynieść nawet około 250 dni. Dotyczy to szczególnie postępowań sanacyjnych i układowych, które z racji swej specyfiki wymagają większej ilości czasu. W przypadku przyspieszonych postępowań układowych czas ten jest krótszy – średnio cała restrukturyzacja trwa około 110 dni. Dane te pochodzą z raportu Zimmerman Filipiak Restrukturyzacja SA oraz SpotData za lata 2016-2017. Warto jednak pamiętać, iż są to jedynie dane szacunkowe, ponieważ faktyczna długość postępowania restrukturyzacyjnego w każdym przypadku może być odmienna w zależności od stopnia skomplikowania sprawy, liczby aktualnie prowadzonych postępowań w danym sądzie, czasu niezbędnego na przeprowadzenie procedur odwoławczych i wielu innych czynników.