Postępowanie o zatwierdzenie układu a pandemia koronawirusa

Poszukując odpowiedzi na – coraz częściej pojawiające się pytanie – o to, jaki sposób restrukturyzacji przedsiębiorstwa wybrać w dobie panującego kryzysu wywołanego pandemią koronawirusa, należy wskazać na pewną, często się sprawdzającą, ogólną zasadę: im bardziej skomplikowana sytuacja przedsiębiorstwa, tym bardziej zaawansowany sposób jego restrukturyzowania należy wybrać.

Prawo restrukturyzacyjne oczywiście daje takie możliwości – pomiędzy każdym z czterech przewidzianych w nim postępowań zachodzą spore różnice, sprowadzające się nie tylko do formalności, z jakimi należy się uporać przygotowując wniosek o wszczęcie restrukturyzacji, czy na etapie samej procedury. W przywołanej tu ustawie określono cztery typy postępowań restrukturyzacyjnych. Dodatkowo w ramach tarczy antykryzysowej 4.0 przewidziano dodatkową procedurę, tj. uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne. Zaczne jednak od typowych postępowań restrukturyzacyjnych. Pierwszym z nich jest postępowanie o zatwierdzenie układu. Kiedy warto z niego skorzystać?

Szybko i sprawnie

Zgodnie z art. 210 ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego w celu przygotowania propozycji układowych, przeprowadzenia samodzielnego zbierania głosów i złożenia wniosku o zatwierdzenie układu dłużnik zawiera umowę o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania z osobą – spełniającą jasno określone kryteria w zakresie doświadczenia i posiadanych uprawnień (licencja doradcy restrukturyzacyjnego) – pełniącą funkcję nadzorcy układu. W istocie więc postępowanie o zatwierdzenie układu sprowadza się do pozasądowego głosowania przez wierzycieli nad propozycjami przygotowanymi przez dłużnika.

Z tego więc względu postępowanie o zatwierdzenie układu jest najmniej sformalizowanym rodzajem postępowania ze wszystkich typów restrukturyzacji. Już z tego względu można stwierdzić, że najlepiej zastosować go wówczas, gdy kondycja przedsiębiorstwa – pomimo trudności i wypełniania ogólnych przesłanek restrukturyzacji, a więc przede wszystkim upadłości bądź zagrożenia nią – jest stosunkowo dobra. W praktyce ważne jest tu, aby liczba wierzycieli nie była zbyt duża, mieszcząc się w granicach pozwalających na wygodne przeprowadzenia zbierania głosów nad układem. W przypadku, gdy wierzycieli jest sporo, przeważnie tego rodzaju rozwiązanie po prostu nie jest możliwe technicznie.

Postępowanie o zatwierdzenie układu ma jednak jedną zasadniczą wadę, czy ograniczenie, tj. nie gwarantuje Dłużnikowi żadnej ochrony przed egzekucjami (w odróźnieniu od bliźniaczego uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego). Tym samym nie może być stosowanie wtedy gdy wierzyciele prowadzą już egzekucje, albo w niedługim czasie mogą takie postępowanie prowadzić. Dedykowane jest ono tym dłużnikom, którzy już wstępnie osiągneli porozumienie z wierzycielami i co do zasady prowadzą z nimi dość otwarty dialog. Ważnym aspektem postępowania restrukturyzacyjnego wobec „pozarestrukturyzacyjnego” układu jest jednak to, że ewentualna redukcja zadłużenia daje wierzycielowi korzyść podatkową – stanowi koszt uzyskania przychodu.

Propozycje układowe muszą być dobrze przygotowane

Jeżeli więc szybkość i sprawność postępowania to podstawowe cechy sprawy o zatwierdzenie układu, bardzo ważną kwestią jest profesjonalne przygotowanie propozycji układowych. Przede wszystkim muszą być one akceptowalne właściwie dla wszystkich wierzycieli, co już z samego tego względu oznacza to, iż nie może być ich zbyt dużo – w takim przypadku trudno zarówno bez większych negocjacji zaoferować satysfakcjonujące rozwiązania, jak i przeprowadzić głosowanie nad nimi.

Z praktycznego punktu widzenia prawidłowy przebieg omawianego tu typu postępowania uzależniony jest od właściwego doboru osoby pełniącej funkcję nadzorcy układu. Zgodnie z wymaganiami przewidzianymi przez Prawo restrukturyzacyjne musi ona posiadać przede wszystkim licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Wydawać by się mogło, że jest to jedynie wymóg o charakterze formalnym, jednak w istocie uzyskanie tego rodzaju licencji nie jest sprawą łatwą – wymaga przede wszystkim odpowiedniego doświadczenia w zarządzeniu biznesem i zdania państwowego egzaminu. Jednak nawet posiadanie tej licencji „nie załatwia” kwestii wszystkich umiejętności, które powinien posiadać nadzorca układu – zwłaszcza taki, którego działania rokują na sukces.

Do skutecznego przeprowadzenia przyspieszonego postępowania układowego potrzeba doświadczenia – oczywiście teoretyczna wiedza jest tu bardzo potrzebna, stanowi swego rodzaju fundament, na który można budować właściwe działania. Jednak do skutecznego przeprowadzenia omawianego tu typu restrukturyzacji konieczne jest nabycie umiejętności wynikających właśnie z doświadczenia. Będzie to skutkowało znajomością zarówno modeli propozycji układowych, które są akceptowalne dla wierzycieli jak i pewnego podłoża psychologicznego towarzyszącego restrukturyzacji. Poza tym ważne jest też odpowiednie nastawienie dłużnika i wierzycieli – muszą oni być silnie zorientowani na kompromis, budowany na przeświadczeniu, że w zdecydowanej większości przypadków restrukturyzacja stanowi najlepszą perspektywę odzyskania należności i oddłużenia.