Pomoc dla niewypłacalnych rolników

26 stycznia 2018 roku Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazał do konsultacji projekt ustawy o restrukturyzacji podmiotów prowadzących gospodarstwo rolne. Stanowi on odpowiedź na postulaty wielu środowisk rolniczych domagających się udzielenia przez Rząd pomocy w rozwiązaniu poważnych problemów ekonomicznych, uniemożliwiających dalsze prowadzenie produkcji rolnej, z którymi borykają się niektórzy rolnicy.

Główne założenia projektu

Przewidywane przez ustawodawcę rozwiązania mają zostać skierowane do rolników prowadzących działalność co najmniej od trzech lat przed dniem utraty zdolności do obsługi zadłużenia.  Przygotowywane rozwiązania zakładają cztery możliwości wsparcia rolników niewypłacalnych lub zagrożonych niewypłacalnością przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa bądź Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.

Agencja w wyniku wejścia w życie projektowanej ustawy ma uzyskać dwa dodatkowe uprawnienia: do udzielenia dopłat do oprocentowanych bankowych kredytów restrukturyzacyjnych oraz do udzielenia pożyczki na spłatę zadłużenia podmiotów prowadzących gospodarstwo rolne znajdujące się w trudnej sytuacji.

Natomiast KOWR będzie mógł wspomagać rolników poprzez udzielenie gwarancji spłaty bankowych kredytów restrukturyzacyjnych oraz przejęcie zadłużenia podmiotów prowadzących gospodarstwo rolne. Warto pamiętać, że ustawodawca planuje wyłączyć spod możliwości udzielenia takiej pomocy podmioty znajdujące się w likwidacji lub w upadłości.

Postępowanie restrukturyzacyjne będzie mogło zostać wszczęte jedynie po złożeniu na odpowiednim formularzu przez zainteresowany podmiot stosownego wniosku. W przypadku wniosku do ARiMR właściwym będzie kierownik biura powiatowego Agencji, natomiast kwestie pomocy udzielanej przez KOWR rozstrzygnie dyrektor oddziału terenowego.

Do każdego wniosku obowiązkowe będzie dołączenie planu restrukturyzacyjnego, zawierającego takie elementy, jak opis działań planowanych w celu odzyskania płynności finansowej gospodarstwa, harmonogram wdrożenia środków restrukturyzacyjnych, czy analizę i ocenę stanu ekonomicznego podmiotu prowadzącego gospodarstwo rolne. Ważnym elementem w staraniu się o pomoc agencji państwowych będzie uzyskanie opinii o planie restrukturyzacyjnym dyrektora wojewódzkiego ośrodka doradztwa rolniczego. Oczywiście dla każdego rodzaju wniosku przewidziano nieco inne warunki formalne.

Pomoc Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

Zgodnie z ustawą łączna kwota przyznanych dopłat do oprocentowanych kredytów restrukturyzacyjnych nie będzie mogła przekroczyć – w zależności od okoliczności – 40 % lub 60 % udzielonego kredytu, który jednak nie może być większy niż 5 mln zł. Drugi z progów ma dotyczyć młodych rolników, a także tych, których obowiązek zapłaty podatku rolnego z tytułu zakupu gospodarstwa rolnego powstał nie wcześniej niż pięć lat przed dniem złożenia wniosku o kredyt restrukturyzacyjny.

O 60 % dofinansowanie będą mogli starać się także prowadzący gospodarstwa rolne położone na obszarach z ograniczeniami naturalnymi oraz prowadzący je w celu poprawy stanu środowiska naturalnego, czy warunków dotyczących dobrostanu zwierząt wykraczających poza ramy określone w prawodawstwie unijnym. Ponadto zgodnie z projektem Agencja będzie mogła udzielić rolnikowi – maksymalnie na okres dziesięciu lat – pożyczki.

Jej wysokość nie będzie mogła przekroczyć kwoty zadłużenia podmiotu prowadzącego gospodarstwo rolne wynikającej z planu restrukturyzacji – nie więcej jednak niż pięć milionów złotych lub wartości przedstawionego zabezpieczenia spłaty pożyczki. Pożyczka ma być zawierana w drodze umowy zawieranej z kierownikiem właściwej Agencji, która będzie mieć 30 dni na rozpatrzenie wniosku.

Gwarancja spłaty kredytów oraz przejęcie zadłużenia

Zakładana konstrukcja gwarancji spłaty kredytu restrukturyzacyjnego udzielana przez Krajowy Ośrodek ma być terminowa i udzielana maksymalnie do kwoty przyznanego kredytu, jednak nie więcej niż do wartości nieruchomości rolnych będących własnością wnioskodawcy. Jednocześnie Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa zostanie zobowiązany do pobrania jednorazowej prowizji w wysokości 2 % kwoty gwarancji.

Natomiast  przejęcie długu będzie mogło nastąpić jedynie za zgodą wierzycieli. Ustawodawca projektuje umożliwienie przejęcie długu m.in. pod warunkiem dołączenia do wniosku aktu notarialnego, w którym dłużnik zobowiąże się do przeniesienia na rzecz Skarbu Państwa całości bądź części własności nieruchomości rolnej. Gdyby stanowiła ona przedmiot współwłasności koniecznym będzie wyrażenie stosownej zgody przez wszystkich współwłaścicieli. Projekt ogranicza także możliwość sprzedania takiej nieruchomości przez Skarb Państwa – do 10 lat od dnia przekazania. Ograniczenie to nie będzie dotyczyć sprzedaży na rzecz dotychczasowego właściciela.

Projekt przewiduje ponadto, że w przypadku egzekucji komorniczej należności Agencji bądź Krajowego Ośrodka nie będą mieć zastosowania przepisy regulujące wyłączenie spod egzekucji przedmiotów należących do rolnika, a nie podlegających egzekucji. Prace nad ustawą są dopiero na etapie rządowym – do 19 lutego br. potrwają konsultacje publiczne, stąd obecnie organizacje rolnicze mają szanse zgłaszać swoje uwagi. Ostateczny kształt regulacji z pewnością będzie od nich zależał.