Obniżka stóp procentowych – co to oznacza?

We wrześniu – po raz pierwszy od maja 2020 roku – Rada Polityki Pieniężnej zdecydowała o obniżce stóp procentowych. Obecnie stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego, mająca ogromne znaczenie m.in. dla kredytobiorców, wynosi 6 punktów procentowych.

Podstawowym skutkiem tej decyzji jest spadek wysokości rat kredytów. To z pewnością dobra wiadomość właściwie dla wszystkich kredytobiorców, a zwłaszcza dla konsumentów. Jednak decyzja Rady może utrudnić walkę z inflacją, co by oznaczało jej negatywny wpływ na nasze portfele.

Kiedy spadną raty kredytu?

Aktualna wysokość stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego oznacza, że oprocentowanie kredytów konsumenckich nie może przekraczać 19 proc. w skali roku. W związku z tym kredytobiorcy powinni spodziewać się obniżek swoich miesięcznych rat. Aczkolwiek obniżki te nie zawsze następują od razu.

W najprostszej sytuacji znajdują się posiadacze kredytów gotówkowych czy kart kredytowych. W ich przypadku spadek odsetek od zobowiązania jest widoczny praktycznie od razu.

Natomiast nieco bardziej skomplikowane jest położenie posiadaczy kredytów hipotecznych. Tutaj kluczowe znaczenie mają tzw. cykle aktualizacji stosowane przez dany bank. Szczegóły tej operacji powinny zostać uregulowane w postanowieniach umowy kredytowej, ale prawie nigdy raty kredytów hipotecznych nie spadają od razu po obniżeniu stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej.

Ogólnie rzecz ujmując, związek między wartością stóp procentowych a ratą konkretnego kredytu hipotecznego zależy od – ciągle stosownej, choć odchodzącej już do lamusa – stawki WIBOR. Przy kalkulowaniu jej wartości, obok stóp procentowych, bierze się pod uwagę wysokość oprocentowania, po którym są w stanie pożyczać sobie gotówki największe banki działające w Polsce. Konstrukcja WIBOR-u sprawia, że obniżenie stóp procentowych przekłada się na spadek oprocentowania kredytów. W konsekwencji kredytodawcy mogą zaoszczędzić nawet kilkaset złotych miesięcznie.

Warto przy tym zaznaczyć, że oparcie oprocentowania kredytów właśnie o stawkę WIBOR wzbudza coraz większe kontrowersje. Istnieje szereg argumentów prawnych na rzecz niezgodności tego mechanizmu z prawem, co otwiera kredytobiorcom możliwość kwestionowania jego stosowania w ich umowach kredytowych.

W pewnym uproszczeniu domaganie się zakwestionowania stawki WIBOR w kontrakcie kredytowym można porównać do roszczeń wysuwanych przez frankowiczów w stosunku do banków. Nie zmienia to faktu, że – przynajmniej do czasu ewentualnej podwyżki stóp procentowych, co wydaje się mało prawdopodobne – WIBOR powinien być niższy, niż miało to miejsce w ostatnich miesiącach. Niestety, sama obniżka stóp procentowych ma także drugie, niepokojące dno. Jakie?

Obniżenie raty kredytu to nie jedyny skutek

Spadek raty kredytu to nie jedyny skutek obniżki stóp procentowych. Procesy gospodarcze zawsze trzeba widzieć w szerszej i długofalowej perspektywie. Pomimo tego, że spora część z nas wyczekiwała wskazanej decyzji Rady Polityki Pieniężnej – w końcu posiadanie kredytu jest powszechnym zjawiskiem – to nie wolno zapominać, że niesie ona ze sobą poważne ryzyko. Utrzymywanie stóp procentowych na wyższym poziomie jest standardowym sposobem zwalczania inflacji, która dosłownie „zżera” nasze oszczędności. Nie bez przyczyny często spotykanym synonimem pojęcia inflacja jest „drożyzna”.

Jednocześnie inflacja ma to do siebie, że w momencie, gdy osiągnie wysoki poziom, łatwo z niego nie spada, utrzymując niepokojący pułap przez wiele miesięcy, a nawet lat. Jasno potwierdzają to zarówno polskie, jak i europejskie i światowe doświadczenia.

Dlatego zwalczanie inflacji, choć bolesne, przeważnie trwa długo. Przedwczesne obniżenie stóp procentowych – a zdaniem wielu analityków mamy z tym obecnie do czynienia – może nie tylko utrudnić przeciwdziałanie inflacji, ale wręcz doprowadzić do jej wzrostu. Gdyby tak się stało wrześniowa decyzja Rady Polityki Pieniężnej może przynieść skutek odwrotny od zamierzonego.