Nowe prawo holdingowe – co zrobić w przypadku niewypłacalności

Za kilkanaście dni wejdzie w życie nowela Kodeksu spółek handlowych określana niekiedy mianem „prawa holdingowego”. Przepisy te otworzą przed spółkami zupełnie nowe możliwości działania biznesowego w celu osiągnięcia wspólnego interesu. Jednak z ustanowieniem holdingu wiąże się także szereg obowiązków, w tym konieczność podejmowania właściwej reakcji na problemy, które mogą dotykać spółki wchodzące w skład tego rodzaju grupy.

Należy pamiętać zwłaszcza o obowiązkach powstających wraz z popadnięciem spółki w stan niewypłacalności, o który w obecnej sytuacji gospodarczej naprawdę nietrudno.

Najważniejsze zmiany w Kodeksie spółek handlowych

W dniu 13 października wejdzie w życie ustawa nowelizująca Kodeks spółek handlowych, których głównym celem jest uregulowanie kwestii działalności holdingów, a więc grup spółek. Zgodnie z nowymi przepisami za grupę spółek ustawodawca uznaje spółkę dominującą i spółkę albo spółki zależne, będące spółkami kapitałowymi, kierujące się zgodnie z uchwałą o uczestnictwie w grupie spółek wspólną strategią w celu realizacji wspólnego interesu (interes grupy spółek), uzasadniającą sprawowanie przez spółkę dominującą jednolitego kierownictwa nad spółką zależną albo spółkami zależnymi.

Jednocześnie ustawodawca wprowadził do Kodeksu spółek handlowych nową klauzulę generalną w postaci „interesu grupy spółek”. W Kodeksie pojawi się nowy art. 211 § 1 stanowiący, że spółka dominująca oraz spółka zależna, które uczestniczą w grupie spółek, kierują się obok interesu spółki interesem grupy spółek, o ile nie zmierza to do pokrzywdzenia wierzycieli lub wspólników mniejszościowych albo akcjonariuszy mniejszościowych spółki zależnej. Ponadto – jeżeli będzie to uzasadnione interesem holdingu oraz nie będzie sprzeciwiać się to przepisom szczególnym – spółka dominująca zyska możliwość wydawania wiążących poleceń spółkom zależnym.

Holding a upadłość spółki

W momencie, w którym spółka dominująca bądź spółki zależne znajdą się w stanie niewypłacalności – a więc, gdy utracą zdolność do regulowania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych – zachodzi nie tylko konieczność wdrożenia odpowiednich postępowań (upadłości bądź restrukturyzacji), ale również dochodzi do modyfikacji wzajemnych relacji.

Warto podkreślić, że nowe przepisy dotyczące spółki zależnej w ogóle nie będą mogły być stosowane do spółki, która jest spółką w likwidacji i rozpoczęła podział swego majątku albo jest spółką w upadłości.

półka dominująca będzie miała możliwość – w stosunku do spółki zależnej – złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Zgłoszenie takiego wniosku może przełożyć się na zakres odpowiedzialności spółki dominującej za zobowiązania spółki zależnej uczestniczącej w holdingu.

Otóż zgodnie z nowym art. 2114 § 1 Kodeksu spółek handlowych jeżeli egzekucja przeciwko spółce zależnej uczestniczącej w grupie spółek okaże się bezskuteczna, spółka dominująca odpowiada za szkodę wyrządzoną wierzycielowi spółki zależnej, chyba że nie ponosi winy lub szkoda nie powstała w następstwie wykonania przez spółkę zależną wiążącego polecenia. Spółka dominująca będzie mogła uchylić się od tej odpowiedzialności właśnie poprzez złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki zależnej.

Prawa i obowiązki wchodzących w skład grupy spółek

Bardzo często, kiedy chodzi o stosowanie przepisów prawa najgorszą opcją jest bierność. Przyjęcie aktywnej postawy zawsze najlepiej służy zabezpieczeniu swoich interesów. Nie inaczej będzie w przypadku nowych przepisów dotyczących holdingów. Każda ze spółek uczestniczącej w tego rodzaju grupie – dbając o interesy grupy spółek, co jest jednoznacznym obowiązkiem wynikającym z nowych przepisów – musi zadbać także o swoje własne interesy.

W tym kontekście zawsze należy pamiętać o odpowiedniej reakcji na niewypłacalność oraz na zagrożenie niewypłacalnością. Zaniechania w tym względzie mogą pociągnąć za sobą bardzo poważne konsekwencje, przede wszystkim dla spółki dominującej.