Możliwość egzekucji wierzytelności po zakończeniu restrukturyzacji

Każde postępowanie restrukturyzacyjne służy przede wszystkim oddłużeniu przedsiębiorcy – a więc takiej spłacie wierzycieli, która umożliwi mu dalsze prowadzenie działalności gospodarczej. Z tego więc względu odzyskanie przez wierzycieli należnych im środków jest jednym z podstawowych celów postępowania restrukturyzacyjnego – bez względu na to, w którym z przewidzianych prawem trybów się ono toczy. Oczywiście jest to wariant najbardziej optymistyczny, a więc zakładający sukces postępowania.

Jednak nawet w tych przypadkach, gdy nie udaje się zakończyć sprawy restrukturyzacyjnego zgodnie z tymi założeniami, przeprowadzone w jej ramach czynności mogą okazać się niezwykle przydatne przy dochodzeniu wierzytelności. Wiadomo w końcu, że większość wierzycieli, którzy brali udział w nieudanej restrukturyzacji, nie rezygnuje z dochodzenia swoich praw i najczęściej inicjuje inne postępowania zmierzające do odzyskania swoich należności.

Tytuł egzekucyjny po restrukturyzacji

Na mocy przepisów Prawa restrukturyzacyjnego ustawodawca zdecydował, że po prawomocnej odmowie zatwierdzenia układu lub prawomocnym umorzeniu postępowania restrukturyzacyjnego wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności, zawierający oznaczenie wierzyciela i przysługującej mu wierzytelności, stanowi tytuł egzekucyjny przeciwko dłużnikowi. Z tego też względu nawet fiasko postępowania restrukturyzacyjnego przynosi wierzycielom spore ułatwienie – w końcu dzięki zastosowaniu omawianego tu rozwiązania nie muszą oni wszczynać odrębnego postępowania zmierzającego do pozyskania tytułu egzekucyjnego, pozwalającego na przeprowadzenie odpowiedniej procedury egzekucyjnej, np. uregulowanej w Kodeksie postępowania cywilnego.

Oczywiście należy podkreślić, że wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności stanowi tytuł egzekucyjny. Do tego więc, aby na jego podstawie przeprowadzić postępowanie egzekucyjne, konieczne jest nadanie mu klauzuli wykonalności. Czynność ta pozostaje w jurysdykcji sądu restrukturyzacyjnego, a wierzyciel nie musi ponosić w związku z tym dodatkowych opłat – za wyjątkiem opłaty sądowej za każdą stronę wyciągu.

Podobnie po zatwierdzeniu układu

Jednocześnie Prawo restrukturyzacyjne stanowi, że po prawomocnym zatwierdzeniu układu wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności, łącznie z wypisem prawomocnego postanowienia zatwierdzającego układ, stanowi tytuł egzekucyjny przeciwko dłużnikowi oraz temu, kto udzielił zabezpieczenia wykonania układu, jeżeli został w sądzie złożony dokument stwierdzający udzielenie zabezpieczenia, a także przeciwko zobowiązanemu do dopłaty, jeżeli układ przewiduje dopłaty między wierzycielami. Jednak zasada ta nie ma charakteru absolutnego, a wyjątki od niej mają w praktyce duże znaczenie i często znajdują zastosowanie w praktyce spraw restrukturyzacyjnych.

Prawem dłużnika jest żądanie ustalenia, że wierzytelność objęta zatwierdzonym spisem wierzytelności nie istnieje albo istnieje w mniejszym zakresie. Jednak warunkiem skorzystania z tej możliwości jest złożenie sprzeciwu co do wierzytelności w postępowaniu restrukturyzacyjnym i brak odnoszącego się do niej prawomocnego orzeczenia sądowego. W tym kontekście trzeba pamiętać, że ustawodawca nie wymaga od dłużnika wyczerpania wszelkich możliwości kwestionowania danej wierzytelności w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Nie ma więc konieczności, aby po oddaleniu przez sędziego-komisarza sprzeciwu dłużnika, aby składał on jeszcze zażalenie na to postanowienie do sądu restrukturyzacyjnego. Jasne jest, że tego rodzaju konstrukcja znacząco ułatwia dłużnikowi całe przedsięwzięcie.

W każdym jednak przypadku należy pamiętać, że po nadaniu wyciągowi z zatwierdzonego spisu wierzytelności klauzuli wykonalności zarzut, że wierzytelność objęta spisem wierzytelności nie istnieje albo że istnieje w mniejszym zakresie, dłużnik może podnieść w drodze powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności. To zaś wymaga złożenia odrębnej skargi do sądu.