Dobry moment na kupno spółki w likwidacji

Jedną z najczęściej stosowanych form prowadzenia działalności gospodarczej jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Taki stan rzeczy wynika między innymi z ogromnej łatwości rozpoczęcia działalności w tej formie prawnej, a także z szerokich możliwości optymalizacji podatkowej.

Niestety, nawet najbardziej korzystna forma prowadzenia działalności nigdy nie jest gwarancją odniesienia sukcesu – i dlatego spółki w upadłości są dość powszechnym zjawiskiem. Zakup spółki od syndyka prowadzącego postępowanie restrukturyzacyjne lub upadłościowe może być wielką szansą, jeśli tylko umiejętnie się ją wykorzysta. Jaki jest zatem najlepszy moment na kupno spółki i dlaczego się to opłaca?

Etapy postępowania likwidacyjnego spółki

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce regulacjami prawnymi działalność spółki może zostać zakończona na kilka sposobów, m.in. poprzez sprzedaż udziałów, ogłoszenie upadłości, sprzedaż samej spółki albo jej likwidację.

Aby rozpocząć procedurę likwidacyjną spółki, niezbędne jest podjęcie przez wszystkich wspólników stosownej uchwały, przy czym należy zauważyć, iż ustawowo decyzja musi zostać podjęta większością głosów – co najmniej 2/3. Istnieją sytuacje, w których proporcja ta może być inna, szczególnie jeśli umowa danej spółki stanowi inaczej.

Niezbędne jest również powołanie likwidatora lub likwidatorów spółki za pośrednictwem oddzielnej uchwały, przy czym likwidatorem może być wyłącznie osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnych (zazwyczaj likwidatorami zostają członkowie zarządu, choć nie w każdym przypadku).

Należy wziąć pod uwagę fakt, że likwidatorzy w spółce z o.o. są odpowiedzialni za zobowiązania spółki (odpowiedzialność subsydiarna), co w praktyce oznacza, że wierzyciele mogą prowadzić egzekucję z majątku likwidatorów, jeśli egzekucja z majątku spółki będzie bezskuteczna. Ponadto likwidatorzy ponoszą także odpowiedzialność za ewentualne zaległości podatkowe likwidowanej spółki, jeśli powstały one w trakcie likwidacji.

Otwarcie likwidacji spółki następuje w dniu, w którym uprawomocnia się orzeczenie sądu o rozwiązaniu danej spółki i postawieniu jej w stan likwidacji. Co ważne, w trakcie procesu likwidacyjnego spółka nadal istnieje i posiada byt prawny, choć do jej nazwy dodaje się słowa „w likwidacji”, co jest wymogiem ustawowym. Zmiana ta musi zostać wprowadzona we wszelkich dokumentach, formularzach, na stronie internetowej spółki, a także na pieczątkach.

Następnym krokiem jest sporządzenie przez likwidatorów bilansu otwarcia likwidacji, do którego wlicza się wszystkie aktywa zgodnie z ich wartością zbywczą. Uchwała o rozwiązaniu spółki musi następnie zostać złożona do właściwego sądu rejestrowego w terminie nieprzekraczającym 7 dni od daty podjęcia uchwały.

Likwidatorzy mają obowiązek dwukrotnego ogłoszenia o otwarciu likwidacji spółki, przy czym ogłoszenia te muszą nastąpić w terminie od dwóch tygodni do miesiąca od dokonania zgłoszenia w sądzie rejestrowym. Co ważne, w ogłoszeniach tych likwidatorzy powinni wezwać wierzycieli do zgłaszania wierzytelności w określonym ustawowo terminie.

Następnym etapem postępowania likwidacyjnego spółki jest spłata istniejących zadłużeń, a także dokonanie podziału majątku spółki, przy czym nadrzędne jest zaspokojenie roszczeń wierzycieli, którzy zgłosili się w wymaganym terminie. Jeśli jakiś wierzyciel zgłosił się po upływie odpowiedniego terminu albo roszczenia danego wierzyciela są sporne, adekwatne kwoty są deponowane w depozycie sądowym.

Co ważne, podział majątku spółki może nastąpić dopiero po upływie co najmniej 6 miesięcy od chwili ogłoszenia otwarcia postępowania likwidacyjnego i wezwania wierzycieli. Należy przy tym pamiętać, że podzielić można jedynie ten majątek, który pozostał po spłacie wszystkich należnych wierzytelności. Jeśli umowa spółki nie stanowi inaczej, majątek dzieli się pomiędzy wspólnikami spółki zgodnie z wielkością udziałów wniesionych przez danego wspólnika.

Ostatnim etapem postępowania likwidacyjnego spółki jest sporządzenie sprawozdania likwidacyjnego spółki i złożenie go we właściwym sądzie rejestrowym. Niezbędne jest także złożenie w tym samym sądzie wniosku o wykreślenie spółki z rejestru spółek. Wszelkie księgi oraz istniejąca dokumentacja zlikwidowanej spółki powinny zostać przekazane osobie określonej w umowie spółki, a jeśli taka osoba nie została wskazana, osobie wyznaczonej przez sąd rejestrowy.

Likwidator ma również obowiązek zawiadomienia właściwego urzędu skarbowego o zakończeniu postępowania likwidacyjnego poprzez przekazanie odpisu sprawozdania likwidacyjnego.

Możliwość dalszej ekspansji na rynku

Zakup przedsiębiorstwa w upadłości, nawet jeśli jest ono zadłużone, w wielu przypadkach może być doskonałą okazją dla nabywcy, jeśli działa on w tej samej branży, co upadła spółka. Jedną z największych korzyści, jakie można odnieść z zakupu spółki w likwidacji, jest uzyskanie dostępu do know-how i aktywów takiej firmy, co samo w sobie jest znaczącym zyskiem. Ponadto zakup ruchomości od syndyka w cenie zdecydowanie niższej od ich wartości rynkowej może być doskonałym sposobem na poprawę własnej konkurencyjności niewielkim kosztem.

Co równie ważne, jeśli przejmowana spółka była bezpośrednią konkurencją dla nabywcy, to jej zakup zwiększa przewagę konkurencyjną nad innymi firmami w obrębie rynku – nie tylko ze względu na zniknięcie konkurenta. Przejęcie infrastruktury produkcyjnej poprzez zakup od syndyka pozwala np. wzmocnić własną pozycję i zwiększyć produkcję przy relatywnie niewielkich kosztach własnych.

Ograniczona odpowiedzialność nabywcy

Ponieważ spółka w upadłości likwidacyjnej jest sprzedawana w trybie sprzedaży egzekucyjnej, nabywca nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe takiego podmiotu. Co szczególnie ważne, wyłączenie odpowiedzialności dotyczy również zobowiązań i obciążeń ustanowionych na majątku spółki – także tych, które powstały już po ogłoszeniu upadłości spółki.

W praktyce oznacza to, że zakup spółki w upadłości jest dla nabywcy całkowicie bezpieczny. Ponadto kupujący nie przejmuje na siebie ciężarów zobowiązań ani praw wynikających z zapisów w umowach zawartych przez upadłą spółkę, nabywa jedynie majątek należący do takiej spółki.

Możliwości zakupu wybranych składników spółki

Z perspektywy potencjalnego nabywcy istotny jest także fakt, iż ustawodawstwo dopuszcza nie tylko zakup spółki w upadłości jako całości – możliwe jest także nabycie zorganizowanych części danego przedsiębiorstwa albo konkretnych składników, wchodzących w skład masy upadłościowej. Trzeba jednak zauważyć, że w polskim porządku prawnym priorytet ma sprzedaż całości firmy w upadłości likwidacyjnej i sprzedaż poszczególnych składników upadłej jest dopuszczalna jedynie wtedy, gdy przemawiają za tym względy ekonomiczne.