Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego bardzo często jest jedyną szansą na uniknięcie upadłości i rozwiązanie problemów trapiących przedsiębiorcę. Jednak samo sporządzenie wniosku restrukturyzacyjnego – co oczywiste – nie jest wystarczające do otwarcia tego rodzaju sprawy. Konieczne jest jeszcze jego rozpatrzenie przez właściwy sąd oraz wydanie postanowienia inicjującego postępowanie restrukturyzacyjne. W związku z tym jedną z najważniejszych kwestii, którą musi ustalić każdy dłużnik rozważający restrukturyzację jest ustalenie jaki sąd jest właściwy do przeprowadzenia postępowania. W praktyce operacja ta często nie jest prosta. Od czego więc zależy właściwość sądu w sprawach restrukturyzacyjnych?

Sąd restrukturyzacyjny – sąd rejonowy

Zgodnie z Prawem restrukturyzacyjnym sprawy uregulowane w tej ustawie rozpoznaje sąd restrukturyzacyjny, którym jest sąd rejonowy – sąd gospodarczy. Mówiąc prościej wnioski restrukturyzacyjne trafiają do właściwego sądu rejonowego, w którym wyodrębniono wydział gospodarczy, któremu przekazano sprawy z zakresu restrukturyzacji. Z tego względu określenie „sąd restrukturyzacyjny” ma jedynie charakter techniczny i w żadnym wypadku nie odnosi się do jakiegoś specjalnego typu czy rzędu w strukturze sądownictwa – sprawy restrukturyzacyjne są rozpoznawane w ramach sądów rejonowych.
Zasadą jest – zresztą coraz szerzej przyjmowaną właściwie we wszystkich sprawach cywilnych – że sąd restrukturyzacyjny orzeka w składzie jednego sędziego. Do właściwości składu trzyosobowego przekazano jedynie bardziej skomplikowane kwestie, jak np. zażalenia na postanowienie sędziego-komisarza, czy dotyczące wynagrodzenia nadzorcy sądowego albo zarządcy w postępowaniu układowym i sanacyjnym. Warto pamiętać, że po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego w składzie sądu nie może znajdować się sędzia-komisarz.

Główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika

I właśnie otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego jest jedną z najważniejszych kwestii, które należą do kompetencji sądu restrukturyzacyjnego. Zgodnie z prawem stosowny wniosek w tej sprawie należy skierować do sądu właściwego dla „głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika”. Ustawodawca nieco precyzuje ten termin wskazując, że przez taki ośrodek rozumie się miejsce, w którym dłużnik regularnie zarządza swoją działalnością o charakterze ekonomicznym i które jako takie jest rozpoznawalne dla osób trzecich. Jednocześnie w przypadku osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną domniemywa się, że głównym ośrodkiem podstawowej działalności jest miejsce siedziby. Analogiczne domniemanie należy zastosować także do osób fizycznych – jednak w tym przypadku kluczowe znaczenie ma miejsce wykonywania działalności gospodarczej lub zawodowej.

Pomimo wprowadzenia tych domniemań w praktyce często ustalenie sądu właściwego dla rozpoznania wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego bywa skomplikowane. Wynika to chociażby z faktu, że każde z przytoczonych powyżej domniemań ma charakter wzruszalny, a więc może zostać obalone przez przeprowadzenie odpowiedniego dowodzenia. Z tego więc względu nie należy automatycznie przyjmować, że siedziba lub miejsce prowadzenia działalności w każdym przypadku stanowi główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika. Aczkolwiek nie ma wątpliwości, że badanie właściwości sądu należy rozpocząć od zapoznania się z wpisami we właściwych rejestrach dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej. Często przesądzają one o tym, jakie miejsce należy uznać za „główny ośrodek”. W przypadkach wątpliwych należy brać pod uwagę charakter prowadzonej działalności, czy rozpoznawalność związanych z nią miejsc w obrocie. Oczywiście zawsze tego rodzaju okoliczności mają charakter ocenny, a więc przesądzenie o właściwości sądu restrukturyzacyjnego w dużej mierze zależy od przedstawienia właściwych argumentów na rzecz przyjętych rozwiązań.

Zobacz więcej z kategorii: dla przedsiębiorców