Arbitraż i mediacja a kryzys

W biznesie liczy się czas – dlatego rozwiązań należy poszukiwać szybko

Jedną z podstawowych bolączek – nie tylko polskiego – wymiaru sprawiedliwości jest długość trwania postępowań. Oczywiście właściwy każdy udający się do sądu w celu ochrony swoich praw liczy na szybkie rozstrzygnięcie sprawy, jednak w sprawach gospodarczych czas liczy się podwójnie – zwłaszcza w okresie kryzysu, gdzie szybkość i trafność podejmowanych decyzji ma kluczowe znaczenie. Niestety, przed większością sądów w Polsce przedsiębiorcy nie mogą liczyć na szybkie rozpoznanie i zakończenie ich spraw, a czas pandemii koronawirusa jedynie pogłębił różnego rodzaju trudności ze sprawnym finalizowaniem postępowań. Jednak pomimo tych uwarunkowań w sytuacji, gdy przedsiębiorcy i wierzycielom nie udało się „dogadać”, postępowanie restrukturyzacyjne może być ostatnią szansą na znalezienie rozwiązania. 

Ustępstwa muszą być wzajemne

Przedłużanie się kryzysu wywołanego pandemią koronawirusa potęguje trudności ekonomiczne przedsiębiorców działających w wielu branżach. Właściwie na palcach jednej ręki można by policzyć sektory gospodarki, które nie zmagają się – w większym bądź mniejszym zakresie – z kryzysem. To z kolei powoduje chociażby pogłębiające się trudności w zawieraniu różnego rodzaju kompromisów, niezbędnych do ratowania biznesów. Chodzi tu zarówno o relacje na linii przedsiębiorca-klient, jak i pomiędzy przedsiębiorcami. Dobrym przykładem w tym obszarze mogą być trudności właścicieli galerii handlowych i wynajmujących w nim powierzchnie handlowe. Straty w tej branży są ogromne, co z kolei znacząco utrudnia wypracowanie kompromisu pomiędzy stronami umów najmu.

W każdym razie podstawowa przeszkoda z uzyskaniem przez przedsiębiorcę prawomocnego wyroku sądowego dotyczy czasu – po kilkunastu miesiącach, a nawet po wielu latach wygrana przed sądem może nie mieć dla prowadzącego działalność gospodarczą większego znaczenia. Dlatego nie raz w drodze mediacji, czy ugodowego rozwiązywania sporów można w istocie osiągnąć więcej, niż nawet przy wygraniu sprawy. Właściwie przyjęcie tego rodzaju założeń jest podstawą jakiejkolwiek skutecznej mediacji, prowadzącej do zawarcia ugody, w której strony powinny poczynić na swoją rzecz „wzajemne ustępstwa”. Paradoksalnie, do analogicznych skutków prowadzi także przeprowadzenie postępowania restrukturyzacyjnego. 

Warto skorzystać z restrukturyzacji 

Jednym z podstawowych założeń restrukturyzacji – bez względu na to które z postępowań określonych w Prawie restrukturyzacyjnym zostało wszczęte – jest konieczność dokonania proporcjonalnej redukcji wysokości wierzytelności. Oczywiście w najbardziej optymistycznym scenariuszu, dłużnik powinien w całości spłacić swoich wierzytelności. W końcu jest to jego obowiązek wynikający z zarówno z zawartych umów, jak i przepisów powszechnie obowiązującego prawa. Jednak w realiach restrukturyzacji najczęściej po prostu nie ma finansowych możliwości, aby przedsiębiorca w całości spłacił swoje zobowiązania. W końcu gdyby było inaczej postępowanie restrukturyzacyjne w ogóle nie byłoby możliwe.

Jednak nie oznacza to, że wysokość zobowiązań można dowolnie zredukować – proces ten musi być proporcjonalny, co w praktyce oznacza przede wszystkim, iż wartość praw każdego wierzyciela jest obniża w takim samym stosunku, co pozostałych. Poniekąd jest to mechanizm podobny do znanego z różnego rodzaju negocjacji mających na celu zawarcie ugody – tu również liczą się „wzajemne ustępstwa”. W końcu Prawo restrukturyzacyjne przewiduje mechanizmy – zarówno na etapie konstruowania układu, jak i głosowania nad nim – aby tego rodzaju kompromis został osiągnięty.

W związku z tym restrukturyzacja – zarówno przez przedsiębiorcę, jak i jego wierzycieli – powinna być postrzegana przede wszystkim, jako szansa na oddłużenie i umożliwienie dalszego prowadzenia działalności gospodarczej. Dobrze o tym wiedzą prawnicy zajmujący się restrukturyzacją, stąd warto sięgać do tego rodzaju doświadczenia – także wtedy, gdy osiągnięcie tych celów może obecnie wydawać się bardzo trudne, a nawet niemożliwe.